'Steeds minder vrouwen bevallen thuis'

Volgens de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) is het verschil onder andere te verklaren door de grotere vraag naar pijnstilling tijdens de bevalling. "Vroeger was de thuisbevalling het uitgangspunt. Nu krijgen vrouwen ook te horen dat het niet altijd de goede keuze is", aldus de VNOG-voorzitter Jan van Lith.

Volgens de vereniging voor verloskundigen heeft de daling ook te maken met verkeerde informatie en laten vrouwen zich ook leiden door wat ze in hun omgeving zien. Dat zou volgens de vereniging leiden tot een "zelfversterkend effect".

Cijfers
Van de 166.733 vrouwen is 29% bevallen onder verantwoordelijkheid van een eerstelijns verloskundige of huisarts. Dit betrof 21.681 (13,1%) thuisbevallingen, 4.055 (2,4%) bevallingen in een geboortecentrum en 21.632 (13,0%) poliklinische bevallingen. Van de vrouwen beviel 71% onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog.

Van het totaal aantal vrouwen hebben er 33.276 (21,8%) een ruggenprik gekregen ten behoeve van pijnbestrijding. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2014, toen 20,0% van de vrouwen deze vorm van pijnstilling kreeg. Bij 16,6% van de vrouwen is een keizersnede verricht.

Van de 169.267 kinderen zijn er in 2015 1.320 (7,8‰) overleden in de periode zwangerschap-vanaf-22-weken tot en met 28 dagen na de geboorte. De perinatale sterfte was in 2014 ook 7,8 ‰. (bron: Perined)

Discussie
De afgelopen jaren is er veel discussie over de risico's van thuisbevallen. In ZEMBLA ' Babysterfte in Nederland ' kwam een aantal artsen aan het woord dat zei dat de hoge babysterfte in ons land te wijten is aan het systeem van thuis bevallen. Verloskundigen merken te laat dat het mis gaat, waardoor vrouwen ook te laat naar het ziekenhuis worden gestuurd.

In Nederland sterft jaarlijks één op de honderd baby’s. Internationaal onderzoek toont aan dat de babysterfte hier hoger ligt dan in andere Europese landen. Eén van de oorzaken van de hoge babysterfte is dat verloskundigen en gynaecologen meer risico’s nemen dan collega’s in het buitenland. Ze wachten lang met ingrijpen, want de Nederlandse filosofie is dat de natuur zijn gang moet gaan. Gynaecologen en kinderartsen stellen in ZEMBLA dat veel sterfgevallen van baby’s onnodig zijn.

Ziekenhuis
Maar ook in het ziekenhuis is bevallen niet altijd veilig. In ZEMBLA - 'Babysterfte in Nederland': een belangrijk probleem dat levens kost, zijn de kantoorwerktijden van gynaecologen en het OK-team. Gynaecoloog P. Reuwer uit het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg zegt: ‘Als je ’s nachts aankomt, word je opgewacht door de jongste assistent en moet de gynaecoloog soms nog uit bed worden gebeld. Ook dan verstrijkt er weer tijd.’ Reuwer vindt dat er 24 uur per dag, zeven dagen in de week een gynaecoloog in het ziekenhuis aanwezig moet zijn. Om dat mogelijk te maken, pleit hij voor meer bevallingen in minder ziekenhuizen."

In 2012 meldde minister Schippers dat zij niet van plan is ziekenhuizen te verplichten om dag en nacht specialistische verloskundige zorg paraat te hebben. 'Ik kan wel zeggen dat iets moet, maar als ik de gynaecologen niet heb, dan houdt het op', reageerde de bewindsvrouw op aanhoudende vragen uit de Kamer om de adviezen van de stuurgroep om babysterfte terug te dringen wel onverkort uit te voeren. 

Thuisbevallen niet voor alle vrouwen gevaarlijk
Bij vrouwen die in armere regio’s en wijken in Nederland wonen, overlijden meer kinderen bij de geboorte wanneer de vrouw thuis bevalt in plaats van in het ziekenhuis. Dat is de conclusie van een studie door economen Reyn van Ewijk (Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit Mainz), Meltem Daysal en Mircea Trandafir (beide University of Southern Denmark), die hiervoor de gegevens gebruikten van 356.412 vrouwen die tussen 2000 en 2008 in Nederland bevielen.

Een belangrijke implicatie van het onderzoek is dat thuisbevallingen voor sommige groepen vrouwen wel, maar voor andere niet veilig kunnen zijn. Tussen het begin van de jaren tachtig en het einde van het afgelopen decennium daalde de kindersterfte in Nederland van 4,25 naar 2,42 per 1.000 geboortes. Naar schatting bijna de helft van deze afname kwam doordat vrouwen in deze periode minder thuis bevielen. Toch zijn thuisbevallingen niet voor alle vrouwen gevaarlijker.

Sterke daling in Nederland tov Europese landen
De babysterfte is in Nederland sterker gedaald dan de gemiddelde daling in Europa. In 2010 was de sterfte in Nederland 28% gedaald ten opzichte van 2004. De gemiddelde daling in heel Europa was 18%.