Statement met betrekking tot aanhouding ZEMBLA-journalist Ton van der Ham in UMC Utrecht

ZEMBLA - journalist Ton van der Ham is vrijdagmiddag opgepakt na een lezing over openheid in het UMC Utrecht. Een terminaal zieke patiënt, Adrienne Cullen die door een fout van het ziekenhuis niet meer genezen kan worden, gaf de lezing. Zij had Van der Ham gevraagd om aanwezig te zijn.

Als de verslaggever zich samen met de cameraman begeeft naar de zaal waar de lezing – die openbaar zou zijn voor zowel pers als andere geïnteresseerden - wordt hij tegengehouden door de beveiliging. De woordvoerder zegt geen vertrouwen te hebben in ZEMBLA en weigert zowel de cameraman als de verslaggever toegang te verlenen. Andere media mogen wel opnamen maken. Wel biedt hij aan dat ZEMBLA na afloop van de lezing een interview mag opnemen met Cullen. Wanneer de verslaggever een aantal uur later staat te wachten totdat Cullen verschijnt, wordt hij door beveiligers aangehouden voor huisvredebreuk en overgedragen aan de politie. Het ziekenhuis heeft aangifte gedaan wegens huisvredebreuk. Van der Ham is vrijdagavond om halfelf vrijgelaten.

Vier uitzendingen over UMCU
ZEMBLA maakte vier uitzendingen over de angstcultuur en patiëntveiligheid in het UMC Utrecht. Ton van der Ham was in eerste instantie niet van plan om de lezing bij te wonen, omdat hij van het ziekenhuis niet mocht filmen. Het maken van opnamen is voor een televisiejournalist een cruciaal onderdeel van zijn werk. Omdat Van der Ham hoorde dat onder andere de NOS en RTL wel beelden mochten draaien tijdens de lezing en de patiënte hem verzocht om de lezing toch bij te wonen, besloot Van der Ham met cameraman naar het ziekenhuis te komen.

Ziekenhuiscalamiteiten 1 tot en met 4

Er volgde een scherpe, inhoudelijke discussie van ongeveer twintig minuten tussen de woordvoerder van het ziekenhuis en Van der Ham. Er was absoluut geen sprake van ‘agressief gedrag’ zoals het ziekenhuis later beweerde. 

‘Niet betrouwbaar’
Van der Ham zocht naar oplossingen en stelde voor om dezelfde voorwaarden te accepteren die RTL en NOS met het ziekenhuis hadden afgesproken om te kunnen filmen. Dat zou betekenen dat hij enkel sfeerbeelden van de lezing mocht maken. Die optie is door het ziekenhuis nooit aan ZEMBLA voorgelegd. Maar de woordvoerder weigerde, omdat Van der Ham in zijn ogen ‘niet betrouwbaar’ is. ZEMBLA is altijd duidelijk geweest richting het ziekenhuis in zijn bedoelingen en heeft nooit afspraken geschonden. Een argumentatie wilde de woordvoerder niet geven. ‘Het is emotioneel, een gevoel’, was de uitleg.

Uiteindelijk mocht Van der Ham niet naar binnen. Ook niet zonder camera zoals hij voorstelde. Het compromis was dat Van der Ham mevrouw Cullen na afloop van de bijeenkomst in het ziekenhuis mocht interviewen. Van der Ham heeft twee uur gewacht en tegen het einde van de lezing bereidde hij zich voor op het interview door de camera op te stellen en zich te positioneren, zodat mevrouw Cullen professioneel kon worden opgevangen. In de twee uur daarvoor heeft Ton geen opnamen gemaakt of patiënten bevraagd zoals het ziekenhuis beweerde.

Beveiliging
Tijdens het opstellen van de camera, terwijl de eerste mensen de zaal al verlieten, kwam de beveiliging van het ziekenhuis op hem af die hem sommeerde weg te gaan met de camera. Van der Ham weigerde dit, omdat hij immers een afspraak had. Hij werd door de beveiliging hardhandig vastgepakt en meegenomen naar een kamer waar hij werd vastgehouden tot de politie kwam. Na uren in een cel te hebben doorgebracht en te zijn verhoord is Van der Ham rond halfelf ’s avonds vrijgelaten. Van het gesprek van Van der Ham en de woordvoerder van het ziekenhuis zijn beelden. Ook de aanhouding door de beveiliging is vastgelegd.

 Afgelopen maandag sprak Van der Ham alsnog met Adrienne Cullen; de patiënte die de lezing gaf in het UMC Utrecht. Ze legt uit dat ze Van der Ham graag bij de lezing wilde hebben:

Op Radio 1 vertelde Ton maandagochtend over de gebeurtenissen: