'Ministerie wist al dat granuliet geen grond is'

“Granuliet is geen grond.” Dat is het oordeel van het onafhankelijk onderzoeksinstituut Deltares. Deltares heeft dat eerder ook laten weten aan het ministerie, zo bleek tijdens het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over granulietstortingen in Over de Maas. 

Of granuliet een afvalstof of grond is, was de centrale vraag tijdens het rondetafelgesprek. Grond mag namelijk met goedkeuring van Rijkswaterstaat gestort worden en afval niet.

'In grond groeit een plantje en in granuliet niet'
Deskundige Jan Wijbrans van de Vrije Universiteit Amsterdam stond alleen in zijn oordeel dat granuliet als grond te beschouwen is. De andere deskundigen, onder wie milieuchemicus Joop Harmsen en Jos Vink van Deltares weerlegden zijn betoog en waren helder: “Bodem bestaat uit organische en anorganische bestanddelen. In granuliet zitten geen organische of anorganische bestanddelen. Aan een leek zou ik het als volgt uitleggen: In grond groeit een plantje en in granuliet niet”, zei Jos Vink van Deltares. De toevoeging dat het ministerie van het oordeel van Deltares wist, was bij de Kamerleden niet bekend.

Kamerleden 'verbolgen' over achterhouden informatie door het ministerie
Tijdens het rondetafelgesprek kwam nog meer informatie naar voren waar Kamerleden geen weet van hadden. Zo bleek uit een notitie van een implementatieteam met allerlei deskundigen dat zij in juni al tot de conclusie waren gekomen dat granuliet geen grond is. In de brief van de ministers aan de Kamer werd er wel naar de bijeenkomst van het implementatieteam verwezen, maar werd het oordeel van het team van deskundigen weggelaten. 

“Ik ben verbolgen dat we de informatie niet hebben”, zei Van Esch van Partij voor de Dieren en “we worstelen dat er van alles ontbreekt”, constateerde Kamerlid Kröger van GroenLinks.

Zeer zorgwekkende stof in het water
Zembla-verslaggever Roelof Bosma meldde ook nog dat een ambtenaar half januari al aan het ministerie had gemeld dat er door de granulietstortingen een zeer zorgwekkende stof in het water kan komen waarvan het risico nog niet is onderzocht. Op dat moment werd er al 2,5 maand granuliet gestort in Over de Maas. 

Het gaat om een stof die kan ontstaan na afbraak van de chemische stof flocculant. Die stof wordt aan granuliet toegevoegd als een soort bindmiddel. Iedere kilo granuliet bevat 100 mg van de chemische stof. Als flocculant afbreekt vormt dat volgens Jos Vink van Deltares een risico: “Dat is een neurotoxische stof. Dan heb je een kankerverwekkende stof.” 

Milieuchemicus Joop Harmsen voegde daaraan toe dat flocculant weliswaar een moeilijk afbreekbare stof is, maar dat niet uitgesloten is dat het in de toekomst wel zal afbreken. “Je hebt milieuvreemd materiaal in de plas. De risico’s zijn onbekend. Maar risico’s kunnen er eventueel zijn en die moet je niet willen lopen.”

'Certificaat is vals'
Voormalig milieuofficier Gustaaf Biezeveld voegde toe dat het bedrijf Graniet Import Benelux b.v. al jarenlang met een onrechtmatig productcertificaat werkt. Het certificaat dat het bedrijf gebruikt om goedkeuring te krijgen voor granulietstortingen is volgens hem niet van toepassing op steenslag en gesteente. Granuliet is steenslag en daarom is het document dat het bedrijf gebruikt volgens Biezeveld vals. “Het zou hooguit als bouwstof kunnen worden beschouwd, mits het nuttig wordt toegepast, maar niet als grond”, aldus Biezeveld. De voormalig officier van justitie doet een beroep op de minister om de stortingen van granuliet in Over de Maas per direct te stoppen en aangifte te doen tegen het bedrijf. 

Extra documenten:

1.Conceptverslag van een vergadering van het Implementatieteam Besluit Bodemkwaliteit (IT Bbk) van 20 juni 2019. Granuliet is een van de gesprekspunten.

2. Notitie van Bodem+ over granuliet, behandeld in de vergadering van het IT Bbk van 20 juni 2019. Bodem+ is een kennisplatform dat valt onder het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Rectificatieverplichting Zembla 

De Rechtbank Den Haag heeft bij vonnis van 31 augustus 2022 geoordeeld dat Zembla onrechtmatig (want niet met de van Zembla te verwachten zorgvuldigheid) tegenover het bedrijf Graniet Import Benelux (ook handelend onder de naam Bontrup) heeft gehandeld door de door Gustaaf Biezeveld gedane uitspraken over het opzettelijk plegen van strafbare feiten door het bedrijf Bontrup in de uitzending van 6 februari 2020 op te nemen. Dit echter zonder voldoende feitelijke basis en op de ongenuanceerde en onvoorwaardelijke wijze zoals Zembla dat toen heeft gedaan. De rechtbank Den Haag heeft BNNVARA / Zembla bevolen deze rectificatie te plaatsen.