Rellen, demonstraties en een verdeelde wereld na uitspraken Donald Trump

Er waren aanvaringen met Israëlische militairen. De militairen schoten met scherp en met rubber kogels. Volgens artsen raakten zeventien mensen daarbij gewond. Palestijnen staken uit protest autobanden in brand en posters met afbeeldingen van Donald Trump en Netanyahu. Ook gooiden ze volgens een woordvoerder van het Israëlische leger met stenen naar de militairen. Bij de protesten klonk veelvuldig: 'Jeruzalem is de hoofdstad van Palestina.'

Rellen in Bijbelse stad Bethlehem
In de Bijbelse plaats Bethlehem vuurden militairen waterkanonnen af en traangas om de menigte uit elkaar te drijven. De Palestijnen sloten hun scholen en winkels om te kunnen protesteren. Hoewel het aantal slachtoffers nu nog mee lijkt te vallen, wordt gevreesd voor vrijdag. Dat is de heilige dag van de Islam en dan komen Palestijnen massaal bijeen om te bidden. Israël heeft zijn legereenheden op de Jordaanoever en in de Gazastrook donderdag al versterkt.

Trump kondigde woensdag ook aan de Amerikaanse ambassade te verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem. Nadat de Amerikaanse president woensdag zijn speech hield over de erkenning van Jerusalem als hoofdstad van Israël, kwam de Palestijnse organisatie Hamas meteen met een reactie. Ismail Haniyeh, leider van Hamas riep in Gaza op tot een nieuwe intifada tegen Israël: "We moeten werken aan een nieuwe intifada tegenover de zionistische vijand."

De intifada staat voor twee Palestijnse opstanden tegen Israël, die duurden van 1987 tot 1993 en van 2000 tot 2005. Tijdens de tweede opstand vielen duizenden doden onder Palestijnen. Aan Israëlische zijde kwamen honderden mensen om het leven.

Onrust buiten Israël
Ook buiten Israël waren er protesten. Zo werd er door enkele honderden mensen gedemonstreerd bij het Amerikaanse consulaat in de Turkse hoofdstad Ankara. In Amsterdam werd een man opgepakt die een ruit van een Israëlisch restaurant insloeg. De man had een Palestijnse vlag bij zich en riep volgens getuigen het Arabische 'allahu akbar'.

Jeruzalem
Jeruzalem is in de ogen van de wereldgemeenschap al zeventig jaar een aparte plaats die een cruciale rol zou moeten spelen bij het bereiken van vrede tussen de Israëli's en Palestijnen. Lange tijd wilden de VN een internationaal bestuur voor Jeruzalem.

Het Arabische oosten van de stad is echter in 1967 door Israël bezet en vervolgens geannexeerd. De VN eisen dat de bezetters vertrekken en onderhandelen over vrede tussen een Joodse en een Palestijnse staat. De erkenning door Washington van deels bezet Jeruzalem als Israëlische hoofdstad, is volgens waarnemers funest voor het streven naar een 'tweestatenoplossing''.

Gevangen in Gaza
Gaza en de Westelijke Jordaanoever vormen het grondgebied van de Palestijnen. Gaza heeft een oppervlakte van twee maal Texel en is met 1,8 miljoen Palestijnen één van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld. De blokkade die door Israël in 2007 is opgelegd, sluit Gaza hermetisch af. Goederenvervoer is nauwelijks mogelijk. Volgens een recent rapport van de Wereldbank heeft Gaza geen levensvatbare economie meer en het hoogste percentage werklozen ter wereld. Het merendeel van de mensen is afhankelijk van VN-voedselhulp. Zembla reisde in 2015 af naar het gebied en onderzocht wat het effect is van de jarenlange bezetting door Israël.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt vrijdag waarschijnlijk bijeen om te praten over het besluit van de Amerikaanse president om Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israël. Volgens diplomaten hebben acht van de vijftien leden gevraagd om een bijeenkomst.

Reacties wereldpolitiek
Veel landen hebben teleurgesteld en bezorgd gereageerd op het besluit van Trump om Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israël.

EU
De EU zegt een duidelijke positie te hebben en zegt dat de enige oplossing een tweestatenoplossing is met Jeruzalem als gedeelde hoofdstad van de Palestijnen en de Israëliërs. De rol van Amerika bij het bereiken van een oplossing is ‘cruciaal’ liet EU-buitenlandchef Federica Mogherini weten.

Nederland
De Nederlandse regering vindt de verwachte Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël “onverstandig en contraproductief”. Minister Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken) zei dat woensdag in Brussel tijdens zijn eerste NAVO-overleg. Hij heeft dit ook aan de Amerikaanse regering laten weten.

Rusland
Een woordvoerder van het Kremlin zei donderdag dat de toestand in het Midden-Oosten alleen maar ingewikkelder wordt. Ook voegde hij toe dat de wereld verdeeld raakt door het besluit van Amerika.

VN
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, verklaarde dat er geen andere methode is om vrede te bereiken dan de erkenning van twee staten: de Palestijnse en de Israëlische. Eenzijdige verklaringen zoals nu door president Trump brengen volgens Guterres het vredesinitiatief alleen maar in gevaar.

Arabische landen
Veel Arabische landen reageerden woedend. De leiders van landen als Jordanië, Qatar en Egypte veroordeelden het besluit van Amerika. Ook Turkije en Iran hadden felle kritiek op Trumps handelen. 

 ZEMBLA - Gevangen in Gaza: