Opsporingsautoriteiten onderzoeken vermeende zorgfraude UMC Utrecht

Bronnen binnen en buiten het ziekenhuis verklaren aan ZEMBLA dat zij door functionarissen van zowel de Inspectie SZW als van het Functioneel Parket zijn gehoord.

Het onderzoek van de opsporingsambtenaren richt zich op een passage uit de anonieme melding van KNO-stafleden aan de IGZ in juni 2014. Daarin schrijven zij onder meer: “Een collega-staflid heeft recentelijk aan enkele andere stafleden toevertrouwd dat deze onafhankelijk van ons de interne klokkenluidersprocedure aan het exploreren is, omdat hij twijfelt aan de verantwoording van het financiële beleid en zorgfraude vermoedt. Wij hebben bijvoorbeeld sterke aanwijzingen dat recentelijk een jong staflid in opdracht van het (toenmalig, red.) afdelingshoofd bijna 300 zorgbehandel codes (DBC’s) heeft geopend op naam van een ander staflid zonder dat laatstgenoemd staflid de patiënten toen gezien of onderzocht heeft.” Zorgverleners gebruiken het DBC-systeem om de verleende zorg te declareren bij een zorgverzekeraar.

Hoewel het Functioneel Parket wil bevestigen noch ontkennen, dat er een fraudeonderzoek naar het UMC Utrecht loopt, schrijft de voorlichter: “Zorgfraude heeft prioriteit. Wanneer signalen over mogelijke fraude tot ons komen kijken wij hiernaar.” Ook de Inspectie SZW van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil niet zeggen of er wel of geen fraudeonderzoek loopt.

Schippers: UMCU niet adequaat
Terwijl het onderzoek door de IGZ naar het UMC Utrecht nog loopt, gaat Minister Schippers van Volksgezondheid in ZEMBLA uitgebreid in op de problemen bij het UMC Utrecht. Ze zegt het “verschrikkelijk” te vinden wat daar is gebeurd. “Je ziet dat een ziekenhuis met een uitstekende reputatie als het UMCU, dat daar dus dingen ook gruwelijk mis kunnen gaan.”

Ook zegt de minister het te betreuren dat de Inspectie niet zelf achter de problemen in het UMC Utrecht is gekomen. Ze voegt daaraan toe: “Maar ik betreur het nog meer dat het ziekenhuis niet adequaat heeft geopereerd.”

Eerder berichtte ZEMBLA over een angstcultuur op de KNO-afdeling en calamiteiten, soms met dodelijke afloop, die niet door het ziekenhuis bij de Inspectie zijn gemeld. In april stelde de Inspectie het UMC Utrecht onder verscherpt toezicht. Daarover zegt Schippers: “Als de Inspectie geen vertrouwen heeft dat een ziekenhuis het oppakt zoals ze het zou moeten oppakken, dan is het goed dat de Inspectie daar dus ook verscherpt toezicht tegenover stelt.”

Eén anesthesioloog voor twee risicopatiënten
Bronnen binnen het ziekenhuis bevestigen aan ZEMBLA dat een aantal anesthesiologen van het Wilhelmina Kinderziekenhuis, onderdeel van het UMC Utrecht, naar de vertrouwenspersoon is gestapt om zich te beklagen over patiëntonveilige situaties.

Deze anesthesiologen, die tijdens een operatie de narcose bedienen en verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van de patiënt, maken zich grote zorgen over het feit dat zij ook voor operaties met een hoog risico worden ingeroosterd volgens het zogeheten ‘2-tafelsysteem’. Op basis van dit systeem, dat in 2014 in het WKZ werd ingevoerd, zijn anesthesiologen verantwoordelijk voor twee operaties die tegelijkertijd in twee verschillende operatiekamers worden uitgevoerd.

Volgens Johan Damen, emeritus hoogleraar Anesthesiologie en Patiëntveiligheid, is dat riskant: “We hebben een afspraak binnen onze vakvereniging dat we nooit twee risicopatiënten tegelijkertijd anesthesie zullen geven. Ik denk dat dat onveilig is.”

Dat ook risicopatiënten worden geopereerd op basis van het 2-tafelsysteem zou zijn ingeven door kostenoverwegingen. Damen: “Wat de overwegingen ook zijn, tegelijkertijd twee risicopatiënten behandelen is onveiligheid in de hand werken.”
In een reactie laat een woordvoerder van de IGZ aan ZEMBLA weten: “Wij zijn hiervan op de hoogte en dit maakt deel uit van het lopende onderzoek. Om die reden kan ik daar verder geen mededelingen over doen.”

Het UMC Utrecht wil, lopende het IGZ-onderzoek, “geen zaken delen met de media”, aldus de woordvoerder. Wel publiceert het ziekenhuis een verklaring op de website waarin het stelt dat de anesthesiologische zorg “conform de richtlijnen” is.

Blijvende onrust
ZEMBLA heeft OR-verslagen, interne blogs en managementinstructies in handen waaruit blijkt dat medewerkers klagen over een ‘verharding in de manier van leidinggeven’. Nu het ziekenhuis onder een vergrootglas ligt, mede als gevolg van het IGZ-onderzoek en het verscherpte toezicht, neemt de angst voor sancties toe. ‘De manier van leidinggeven wekt weerstand en woede op,’ zo staat in een interne blog te lezen.

Jan Klein, hoogleraar Patiëntveiligheid aan de TU Delft, vindt dit zorgelijk: “Juist deze mensen die met beide benen in de modder staan, en dagelijks het beste willen voor de patiënt, als zij dit soort signalen afgeven dan moeten wij ons daar alles van aantrekken.”