Omkopen en uitzetten

Een paar keer per jaar ontvangt het ministerie van Veiligheid en Justitie een geheimzinnige delegatie ambtenaren uit het West-Afrikaanse Guinee. Deze delegatie moet Guineeërs die illegaal  in ons land zijn, identificeren en van reisdocumenten voorzien om ze naar Guinee terug te kunnen laten keren.

Nederland zit in zijn maag met duizenden illegalen die niet terug kunnen naar hun land van herkomst. Ze hebben geen reisdocumenten of de overheid van hun land werkt niet mee aan hun uitzetting. Om toch van deze uitgeprocedeerde asielzoekers af te komen, sluit het ministerie van Veiligheid en Justitie achter de schermen deals met sommige landen van herkomst, waaronder Guinee.

Vorig jaar werd bekend dat Nederland de Guineese delegaties betaalt voor de reisdocumenten, en hun reis- en verblijfkosten royaal vergoed. Bovendien gaan al langer geruchten over corruptie en malversaties rond uitzettingen naar Guinee.

ZEMBLA reist af naar Afrika en onderzoekt hoe het ministerie van Veiligheid en Justitie erin slaagt illegale Guineeërs terug te sturen.

ZEMBLA - 'Omkopen en uitzetten' donderdag 1 mei om 20:50 uur bij de VARA op Nederland 2

Zembla krijgt via asieladvocaten tientallen Guineese reisdocumenten in handen. Het zijn Titres de Voyage. Veel daarvan zijn afgegeven door de Guineese grenspolitie DCPAF.

Voorbeelden van Titres de Voyage

Medewerkers van die grenspolitie komen samen met ambtenaren van het Guineese ministerie van Buitenlandse Zaken op uitnodiging van de Dienst Terugkeer en Vertrek (url) naar Nederland. Ze moeten DTenV helpen om Guineeërs uit te zetten. Zonder reisdocumenten lukt dat niet, dus moeten de Guineese delegaties zoveel mogelijk Titres de Voyage afgeven.

Niemand krijgt de delegatieleden te spreken, zelfs de Tweede Kamerleden van de Vaste Kamercommissie Veiligheid en Justitie niet die daarom gevraagd hebben. Zembla post bij het IND kantoor in Rijswijk waar de delegatieleden hun werk doen. We wachten tot de ambtenaren naar buiten komen en maken dan deze foto’s.

Al eerder twijfels bij reisdocumenten
Al eerder zijn er twijfels over de echtheid van de documenten. Het NOS journaal laat in 2012 weten dat twee Nederlandse kinderen van een Guineese moeder ook reisdocumenten hebben gekregen. Op z’n minst vreemd en een mogelijke aanwijzing dat er iets vreemds aan de hand is met de delegaties en de documenten.

Een jaar later, in 2013, onthult Nieuwsuur dat de delegatieleden vorstelijk betaald worden voor hun werk. Asieladvocaten reppen van corruptie.


Nieuwsuur doet hiervoor een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur.







Staatssecretaris Teeven antwoordt op Kamervragen naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur ten onrechte dat de delegatieleden vertegenwoordigers zijn die door de Guineese autoriteiten zelf als bevoegd zijn aangewezen.

Zaken doen met een 'fout' regime
Nederland sluit op 2 september 2009 een overeenkomst met Guinee. Uit deze documenten van de Dienst Terugkeer en Vertrek blijkt dat vooral het Guineese ministerie van Veiligheid belangrijk was voor DTenV.

De minister waar DTenV zaken mee doet is generaal Toto Camara, de tweede man van de militaire junta die in 2009 aan de macht is in Guinee. Hij is een ‘voor DTenV belangrijke minister’ zo valt te lezen in interne documenten van de Dienst. Drie weken na het sluiten van de overeenkomst nemen politietroepen van Toto Camara’s ministerie deel aan een bloedbad waarbij meer dan 150 demonstranten tegen de junta worden vermoord. Tientallen vrouwen worden publiekelijk verkracht en verminkt. In deze rapporten van Amnesty en Human Right Watch wordt het bloedbad uitvoerig gedocumenteerd.


 

  Memorandum
Toto Camara staat lange tijd op een embargolijst van de Europese Unie. Het is verboden om zaken te doen met de personen op de lijst of met hun ondergeschikten. De EU eis t een strafrechtelijk onderzoek naar de verdachten. Voor Nederland is dit geen reden om de overeenkomst op te zeggen.  In 2011 wordt Toto Camara van de lijst verwijderd.  De Europese Commissie laat ZEMBLA weten dat dit om politieke   redenen is gebeurd en niet omdat Toto Camara geen verdachte meer zou zijn.

Het Memorandum zelf is in Nederland geheim. Tot eind maart 2014. Dan wordt het vertrouwelijk ter inzage gelegd voor de Tweede Kamer. In Conakry krijgt ZEMBLA van het Ministerie voor Guineeers in het Buitenland echter zonder enig probleem een kopie van het Memorandum.


Ahmet Kone: bijna blind en gezin in Nederland
Op 19 februari wordt Ahmed Kone uitgezet naar Guinee. Hij laat een vriendin en een zoontje van vier achter. Kone is bijna blind. Hij heeft glaucoom. Zonder de juiste medicijnen wordt hij blind. Volgens de medische dienst van de IND, de BMA, kan hij terug omdat er medicijnen in Guinee voorhanden zijn. Maar volgens Kone is een aantal medicijnen dat hij nodig heeft, niet voorhanden in Guinee.




 
 

Kone wordt uitgezet met een reisdocument dat is afgegeven door Guineese consul op de ambassade in Brussel. De consul ontkent echter tegenover de opvangorganisatie SNDVU waar Kone onderdak had dat ze deze Titre de Voyage heeft getekend.







 

Titre Kone



Dienst handelt in strijd met internationaal recht
We leggen de bevindingen uit dit onderzoek voor aan een aantal deskundigen. Hoogleraar Internationaal Recht Cees Flinterman vindt het kwalijk dat DTenV met de onthulde handelwijze de corruptie in Guinee bevordert.