Nederlandse melkveehouderij produceert nog te veel fosfaat

Meer koeien, meer mest, meer fosfaat
Toen in april 2015 het Europese melkquotum werd afgeschaft, zijn boeren extra melkkoeien in de stallen gaan zetten. Het CBS berekende dat daardoor het aantal melkkoeien met 120.000 is toegenomen. En meer koeien betekent meer mest, en dus ook meer fosfaat.

Milieuvervuilend
Het fosfaat uit de mest van de koeien komt voor een deel in de bodem terecht en dus in het grondwater. En een overschot aan fosfaat is schadelijk voor het milieu. Daarom is ieder Europees land verplicht de fosfaatprodcutie terug te dringen. Nederland had vooralsnog een ontheffing voor dit fosfaatplafond, maar dreigt die ontheffing nu kwijt te raken. 

Melkveestapel moet slinken
Om aan de Europese fosfaat-eisen te voldoen werd vorige maand nog een akkoord gesloten tussen boeren, de zuivelsector en staatssecretaris Van Dam (PvdA). In dat akkoord staat onder andere dat de melkveestapel met 160.000 koeien moet worden teruggedrongen naar ongeveer 1,15 miljoen koeien. Dat is zo'n twaalf procent. Om dit te bereiken zijn onder andere deze drie afspraken gemaakt:

- Het fosfaatgehalte in het voer van de koeien moet naar beneden. Daardoor komt er ook minder fosfaat in de mest terecht.

- Boeren die met hun melkveehouderij willen stoppen krijgen daar een premie voor. Zo hoopt de overheid de boeren te stimuleren hun bedrijf te sluiten in plaats van te verkopen en zal het aantal koeien ook afnemen.

- Boeren die teveel melk produceren krijgen minder geld voor hun melk en boeren die minder melk produceren krijgen juist meer. Zo zal de veestapel uiteindelijk ook slinken, aldus het akkoord.  

Fosfaatrechten
In de zomer van 2015 kondigde staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA) nog een nieuw systeem aan van fosfaatrechten om zo de fosfaatproductie te verminderen. Voor elk melkveebedrijf wordt een maximaal per jaar te produceren hoeveelheid fosfaat vastgesteld. Daarvoor krijgt het bedrijf vervolgens fosfaatrechten dat het kan verhandelen met andere melkboeren. 

Er was toen veel kritiek op het plan. De VVD noemde het ‘waanzin’ en vreesde dat het plan het boeren onmogelijk maakte hun werk nog te doen. Het CDA was sceptisch en ook de SGP was tegen het plan. Milieuorganisatie Natuur en Milieu was wel te spreken voor het systeem van fosfaatrechten:

Deze nieuwe fosfaatrechtenregels blijken vooralsnog niet voldoende te werken. Daarom stelde Martijn van Dam (PvdA), vorige vorig jaar voor om de de fosfaatrechten af te romen.

Koeien letterlijk en figuurlijk uitgemolken
ZEMBLA maakte vorig jaar twee afleveringen over de intensieve melkindustrie. In ‘De topsporters van de melkindustrie’ lieten we zien hoe de industrie te werk gaat en wat de gevolgen zijn van de stijgende melkproductie. In onze aflevering is te zien hoe koeien letterlijk en figuurlijk worden uitgemolken voor een hogere melkproductie en hoe de koe is verworden tot een ‘topsporter’ die tot het uiterste wordt gedreven. In deel twee van ‘De topsporters van de melkindustrie’ kijkt ZEMBLA over de grens hoe grote zuivelconcerns proberen hun productie te vergroten door melk voor de wereldmarkt te produceren. Bijna driekwart van de zuivel gaat naar het buitenland.

Bekijk de afleveringen hier terug:

Bekijk het rapport van het CBS met alle cijfers over de stijging van het aantal kilo's fosfaat.

Volg ZEMBLA ook op LinkedIn