Granulietdossier: Klacht Bontrup tegen hoogleraar Van Eijbergen ‘ongegrond’

De klacht die granulietproducent Bontrup tegen hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen heeft ingediend bij de Vrije Universiteit Amsterdam is ongegrond verklaard. Dat heeft het College van Bestuur bekendgemaakt. Bontrup diende de klacht in vanwege uitspraken die Van Eijbergen afgelopen september deed in de Zembla-uitzending ‘De afvaldump door Rijkswaterstaat 2’. 

Volgens Bontrup zou hoogleraar Van Eijbergen de wetenschappelijke integriteit hebben geschonden. De Commissie Wetenschappelijke Integriteit van de universiteit boog zich vervolgens over de kwestie en oordeelt nu dat daarvan geen sprake is, omdat Van Eijbergen optrad als inhoudelijk deskundige en zelf geen wetenschappelijk onderzoek heeft verricht. Aangezien er volgens de commissie geen sprake is van ‘wetenschapsbeoefening’, is de klacht van Bontrup daarom ongegrond.

Het College van Bestuur van de VU neemt dit advies over. Als de granulietproducent het niet eens is met het oordeel, kan ze nog naar het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit stappen.

Van Eijbergen noemt de uitspraak belangrijk, ook voor zijn collega-wetenschappers. “We kunnen onderzoeksjournalisten van kwaliteitsprogramma’s als Zembla blijven ondersteunen bij het duiden van hun onderzoeksresultaten. Onderzoeksjournalistiek is iets anders dan het doen van wetenschappelijk onderzoek, dus de criteria voor wetenschappelijk onderzoek kunnen hier niet op worden toegepast. Van belang is natuurlijk deze duiding met de nodige zorgvuldigheid en integriteit te doen, zoals ik gedaan heb bij het granulietdossier.”

In de stukken die Van Eijbergen heeft ingestuurd, schrijft de hoogleraar dat de PR-consultant van Bontrup, Hans Stupers, hem na afloop van de uitzending telefonisch zou hebben geïntimideerd en bedreigd naar aanleiding van zijn optreden in Zembla. Van Eijbergen: “Zo heeft hij mij gezegd dat hij een juridisch dossier over mij aan het opbouwen is en dat ik maar goed moest omkijken als ik op straat loop.”

Bontrup ontkent dat er sprake was van intimidatie, zo blijkt uit de documenten die het bedrijf heeft ingezonden voor de klachtenprocedure.

Volgens Bontrup heeft PR-consultant Stupers de hoogleraar alleen aangesproken op dat hij verkeerde en schadelijke conclusies zou hebben getrokken in de uitzending van Zembla. Bontrup zegt dat dit kwam doordat Van Eijbergen geen kennis wilde nemen van tientallen onderzoeken die het bedrijf had aangedragen. De advocaat van Bontrup, mr. Bertil van Kaam, schrijft: “In de beleving van de heer Van Eijbergen was dit intimidatie. In de beleving van de heer Stupers was het willens en wetens niet integer omgaan met beschikbare kennis.”

Van Eijbergen zegt tegen Zembla dat hij wel degelijk kennis heeft genomen van de door Bontrup bedoelde onderzoeken. “De onderzoeken zijn echter in opdracht van Bontrup zelf en dus niet onafhankelijk uitgevoerd.” De hoogleraar vindt dat de klacht die Bontrup tegen hem indiende “past in het patroon van intimidatie jegens allen die zich kritisch durven uit te laten in het granulietdossier”.

Van Eijbergen is niet de enige deskundige uit de Zembla-uitzendingen over granuliet tegen wie Bontrup stappen onderneemt. Het bedrijf sleepte eerder voormalig milieuofficier Gustaaf Biezeveld voor de rechter. Bontrup wil dat Biezeveld een spreekverbod krijgt opgelegd als het om zijn conclusies in de granulietkwestie gaat. Daarnaast wil Bontrup dat Biezeveld zijn uitspraken, gedaan in de uitzending van Zembla en tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer, rectificeert op last van een dwangsom. Ook eiste Bontrup een schadevergoeding. Dat bleek bij de behandeling van de rechtszaak tegen Biezeveld in mei jongstleden. De rechter heeft nog geen uitspraak gedaan in deze zaak.

Het bedrijf heeft ook aangekondigd Zembla aan te klagen vanwege de berichtgeving en uitzendingen over de stort van granuliet in natuurplas Over de Maas. Bontrup beweert dat Zembla “stelselmatig onwaarheden verspreidt over granuliet”.

Kijk de uitzending 'De afvaldump door Rijkswaterstaat - deel 2':

Rectificatieverplichting Zembla 

De Rechtbank Den Haag heeft bij vonnis van 31 augustus 2022 geoordeeld dat Zembla onrechtmatig (want niet met de van Zembla te verwachten zorgvuldigheid) tegenover het bedrijf Graniet Import Benelux (ook handelend onder de naam Bontrup) heeft gehandeld door de door Gustaaf Biezeveld gedane uitspraken over het opzettelijk plegen van strafbare feiten door het bedrijf Bontrup in de uitzending van 6 februari 2020 op te nemen. Dit echter zonder voldoende feitelijke basis en op de ongenuanceerde en onvoorwaardelijke wijze zoals Zembla dat toen heeft gedaan. De rechtbank Den Haag heeft BNNVARA / Zembla bevolen deze rectificatie te plaatsen.