De nieuwslezer die activist werd

Het is druk boven ons hoofd. Het aantal vluchten boven Nederland neemt toe en het Nederlandse luchtruim is propvol. Toch gaat in 2019 Lelystad Airport open. Zo kan de luchtvaart verder groeien en dat is goed voor de Nederlandse economie, zeggen de voorstanders. Maar tot ver in de provincies Overijssel, Gelderland en Friesland maken mensen zich zorgen dat ze straks in de herrie komen te zitten. Burgers komen in opstand, maar hun kritiek vindt weinig gehoor.

Bekend gezicht
Een van die burgers is een bekend gezicht in Nederland: nieuwslezer Jan de Hoop. De Hoop presenteert al 28 jaar het ontbijtnieuws bij RTL. Naast zijn werk als nieuwslezer is hij vrijwel onafgebroken bezig met de strijd tegen de plannen van Schiphol om vliegveld Lelystad uit te breiden. Hij is zelfs een petitie gestart: ‘Den Haag staat op het punt een historische fout te maken.’

Jan de Hoop is net klaar met de presentatie van het ontbijtnieuws en zit in de auto terug naar zijn huis in Radio Kootwijk. De nieuwslezer woont middenin de regio waar de vluchten straks op 1800 meter hoogte overheen zullen vliegen. Toen hij hoorde van de uitbreidingsplannen, besloot hij zich te mengen in de discussie: “Ik woon midden in het bos zonder buren om mij heen en ben daar bewust naartoe verhuisd voor de stilte. En opeens zouden er vliegtuigen overheen gaan vliegen met donderend geraas! Dat wilde ik natuurlijk niet. Ik ben me in het onderwerp gaan verdiepen en ben me rot geschrokken. Ik lees al jaren het nieuws voor dus ik weet goed wat er speelt in de wereld, maar ik had geen idee dat het zo ontluisterend is en wat er aan elkaar wordt gelogen en geritseld door Schiphol en in Den Haag.” 

Mensen in paniek
De Hoop is hoorbaar gefrustreerd: “We wonen midden in een Natura 2000-gebied, een stiltegebied notabene! Hier komen jaarlijks een miljoen mensen op vakantie. Daar laat je toch geen vliegtuigen op zo’n lage hoogte overheen razen? Ik spreek mensen die in paniek zijn omdat ze net een chalet onder de nieuwe vliegroutes hebben gekocht. Die hebben dat gedaan voor de stilte die er straks opeens niet meer is. En laatst sprak ik met de eigenaar van een groot bungalowpark die vreest dat er straks niemand meer komt als er iedere ochtend om zes uur vliegtuigen vlak over zijn park vliegen.” 

Geen weg terug
Opeens is de presentator zelf onderdeel van het nieuws: “Ik had nog nooit in mijn leven actiegevoerd dus had geen idee wat me te wachten stond. Maar nu kan en wil ik niet meer terug. Ik heb met het ministerie gebeld, met de Nederlandse vereniging voor Luchtvaart, met de Commissaris van de Koning en ik ging erover twitteren naar staatssecretaris Sharon Dijksma. In eerste instantie reageerde ze niet, maar toen ik twitterde dat ik dat kinderachtig vond belde ze binnen vijf minuten. Ze zei: “Vind je het goed dat ik bij je op de koffie kom?”

Staatssecretaris op de bank
Daar zat ik opeens met de staatssecretaris bij mij thuis op de bank. Ik had inmiddels een alternatief plan van de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart gelezen en dat heb ik in haar tas gestopt. Uiteindelijk heb ik veel geluk gehad: eerst zou er een route recht over mijn huis gaan, nu is besloten dat die route vijftien kilometer wordt verlegd. Mijn persoonlijke belang is gediend, maar dat betekent niet dat ik nu uitgevochten ben.” 

"Het begint al met het luchtruim dat voor het laatst echt is ingedeeld in 1954. Sindsdien is het luchtruim steeds meer een lappendeken geworden met dan weer een route daar of een route hier erbij, er is nooit echt goed naar die indeling gekeken. In 2009 hebben deskundigen van de Luchtverkeersleiding Nederland gezegd dat uitbreiding van Lelystad Airport een slecht idee is en dat het zelfs gevaarlijk is. Maar dat rapport werd onder tafel gehouden. En in Den Haag blijven ze maar op hun handen zitten.”

De echte metingen zijn heel anders
“En zo is er meer”, vervolgt de nieuwslezer strijdbaar, “De milieueffectrapportage klopt niet en moet over, er is daarbij bijvoorbeeld helemaal geen rekening gehouden met het gegeven dat de vliegtuigen zo laag gaan overvliegen. En voor geluidsmetingen worden rekenmethodes gebruikt die gunstig uitpakken voor het vliegverkeer maar helemaal niet kloppen. Laatst was ik op een bijeenkomst voor bezorgde burgers. Toen liet het ministerie een video zien die werkelijk alles sloeg: je hoorde vogeltjes fluiten, een auto langs rijden en als je heel stil was ook een vliegtuig overvliegen. Maar de echte metingen wijzen iets heel anders uit . ” 

Onzalig en ongewenst
“Schiphol en Den Haag zijn alleen maar bezig met ‘de grote belangen van de economie’ en vergeten daardoor naar de belangen in de regio te kijken. Er is helemaal geen economisch belang om dit te doen. Als deze plannen doorgaan, verdwijnen er misschien wel tienduizenden banen in de toeristenindustrie hier. Want wie wil er nou op rustvakantie in een gebied waar vliegtuigen op 1800 meter overvliegen?”

Zeurkous
Soms hoort De Hoop mensen zeggen dat die actievoerders niet zo moeten zeuren: “Dat maakt me boos, want we zeuren niet. De feiten kloppen gewoon niet en dat is heel kwalijk. Ik heb in Rotterdam gewoond en daar heb ik nooit over herrie geklaagd, omdat het erbij hoort in de stad. Maar nu heb ik bewust voor de natuur gekozen en daar hoort die herrie gewoon niet."

Vechten tegen de bierkaai
Ondanks de burgerprotesten lijkt het erop dat de plannen voor de nieuwe luchthaven gewoon doorgaan. Is het niet vechten tegen de bierkaai? De Hoop: “Ik hoop dat ik met mijn petitie iets kan bijdragen aan de strijd. Eerst het luchtruim opnieuw indelen en dán pas uitbreidingsplannen overwegen, dat is de enige goede volgorde. Ik heb 40.000 handtekeningen nodig om in de Kamer te mogen spreken, dus er moet nog wel wat gebeuren, want ik heb er nog maar 2.000."

Historische fout
"Maar ik wil dat het gezond verstand zegeviert en zolang dat niet het geval is, vecht ik door. Ik probeer mensen in Den Haag in te laten zien hoe het echt zit. Want Den Haag staat op het punt een historische fout te maken. Maar vergis je niet in wat de actiegroepen HoogOverijssel en Red de Veluwe al voor elkaar hebben gekregen, gewoon door juiste feiten te presenteren en steeds weer goede deskundigen en juristen in te zetten. Die actiegroepen zijn vreselijk belangrijk.” 

Juridische procedures
De Hoop vervolgt: “En als de protesten geen effect hebben, dan komen er wel juridische procedures. Er zijn zoveel fouten gemaakt dat de beslissing op heel veel juridische manieren kan worden aangevochten. Dat is denk ik nog mijn grootste hoop, dat de juridische vertraging uiteindelijk zo lang duurt dat in de tussentijd het luchtruim opnieuw is ingedeeld en er wel een fatsoenlijk plan op tafel komt.”  

Inspraak
Vorige week liet staatssecretaris Dijksma weten dat omwonenden de gelegenheid krijgen in november hun zienswijze op de nieuwe vluchtroutes kenbaar te maken. Maar Jan de Hoop vindt dat een wassen neus. "Ik hoop natuurlijk dat burgers dan nog een kans maken om invloed uit te oefenen, maar staatssecretaris Dijksma is straks geen staatssecretaris meer. Ze mogen wel wat zeggen maar het besluit staat toch al vast.  Ik kan alleen maar hopen dat het nieuwe kabinet iets goeds teweegbrengt, maar mijn verwachting is niet optimistisch.” 

“Dát is het geluid dat je hier moet horen”
Inmiddels is de presentator aangekomen bij zijn huis in Radio Kootwijk, weg uit de drukke omgeving van de grote stad: “Het is hier zo mooi, deze omgeving is niet voor niets officieel een Natura 2000 gebied. Nu bijvoorbeeld, hoor je de edelherten burlen, want het is de bronsttijd. Het is hun oerroep, ze zijn verdoofd door de hormonen en zitten alleen maar achter de vrouwtjes aan. Het is een ongelofelijk kabaal, maar zo ontzettend bijzonder. Dát is het geluid dat je hier moet horen, niet dat van ronkende vliegtuigen.”  

Bekijk ook de website van de actiegroep HoogOverijssel en actiegroep Red de Veluwe voor meer informatie.