De Monsanto methode

Monsanto, producent van bestrijdingsmiddelen, genetisch gemodificeerde gewassen en ‘s werelds grootste zaadbedrijf wil de rechten van deze broccoli exclusief claimen, oftewel patenteren. Deze methode is omstreden, wetenschappers en politici maken zich zorgen. Wat betekent het voor onze voedselzekerheid als multinationals de baas worden over onze groente? Zembla onderzoekt de Monsanto methode.

Samenstelling & regie: Ton van der Ham
Research: Annette Schätzle

Historische uitspraken van het Europees Octrooibureau
Het Europees Octrooibureau heeft op 26 maart 2015 een belangrijke uitspraak gedaan. De Grote Kamer van Beroep, het hoogste orgaan van het EOB, heeft besloten dat planten die door klassieke veredeling tot stand zijn gekomen, gepatenteerd mogen worden. Deze uitspraak kan verstrekkende gevolgen hebben, omdat bedrijven als Monsanto steeds meer patenten op groente aanvragen. In deze ZEMBLA (link) is te zien wat het betekent wanneer bedrijven als Monsanto zeggenschap krijgen over onze groente.
Uitspraak 2 12 en 2 13

ZEMBLA onderzocht hoeveel Europese patenten op eigenschappen van groenten de tien grootste groentezaadbedrijven ter wereld hebben en hoeveel deze bedrijven momenteel in aanvraag hebben bij het Europees Octrooibureau. Negen bedrijven werken mee.

Monsanto

5

60

Groupe Limagrain

Geen medewerking

Geen medewerking

Syngenta

4

26

Bayer CropScience

2

9

4

Rijk Zwaan

3

25

13

Takii

Enza

3

7

Sakata

Bejo

2

5

1

East-West Seed

EOB = Europees Octrooibureau

PCT = Internationaal patent systeem, waarbij de aanvragen in 148 landen over de hele wereld patent voor zijn uitvinding kan aanvragen. Deze patenten kunnen later ook omgezet worden in Europese patenten.

Reactie Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken
1. Ik vind het zorgelijk te vinden dat de wereldvoedselvoorziening dreigt te worden geconcentreerd bij een paar multinationals. Ik vrees dat dit ten koste gaat van de mogelijkheden van plantenveredeling en de keuzevrijheid van kwekers, telers en consumenten. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de voedselzekerheid.

2. Om dit probleem aan te pakken wil ik in Nederland een wet ingevoerd waarmee in het Nederlandse octrooirecht net als in het kwekersrecht al een beperkte veredelingsvrijstelling (kwekersvrijstelling) is bereikt. Ik wil verdergaande wijzigingen doorvoeren ten gunste van kwekers, maar daarvoor is in ieder geval wijziging van de Europese regelgeving nodig. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie volgend jaar zal ik initiatieven nemen om dit te bespoedigen.

Het Europees Parlement spreekt zich in deze resolutie uit tegen het patenteren van producten die voortkomen uit conventionele veredeling
“ verzoekt het EOB om ook conventioneel voortgebrachte producten en alle conventionele kweekmethoden, met inbegrip van "smart breeding" (gericht kweken) en fok- en kweekmateriaal dat voor conventionele voortbrenging wordt gebruikt, van octrooien uit te sluiten; ” (uit: Octrooieren van werkwijzen van wezenlijk biologische aard)

Reactie Monsanto
Monsanto is koploper met het aanvragen van patent op eigenschappen van groenten. In hun communicatie verwijzen ze naar deze links om hun standpunt over deze patenten duidelijk te maken: http://ip52.org/
http://ip52.org/ip-basics/why-is-intellectual-property-important/

Reactie Syngenta
Standpunt Syngenta over octrooien op planteigenschappen

Rapport ‘European patents on plants and animals – is the patent industry taking control of our food?
This report illustrates how patents are on the verge of breaking through acceptable boundaries and putting our genetic resources at risk. Will our daily food soon be controlled by big corporations and the patent industry, or will our politicians make decisions to ensure that patents on plants and animals are prohibited?

Document van de zaadindustrie

In dit document van de groentezaadindustrie staat dat de sector zelf verwacht dat de verkoop van gepatenteerde groentes zal vervijfvoudigen. Het document is al bijlage opgenomen in een rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties.

Twee patenten uitgelicht:

Paprika

- Europees Patent
- Infographic
- Rapport gepubliceerd door o.a. de Nederlandse NGO Bionext die zich verzet tegen het patent.

Broccoli
- Europees Patent
- Amerikaans artikel over de herkomst van de broccoli

Informatie over de groentezaadindustrie:

(Bron: Access to seeds , p 29)

Rapport: Veredelde zaken
De toekomst van de plantenveredeling in het licht van de ontwikkelingen in het octrooirecht en het kwekersrecht

Twee intellectueel eigendom (IE) systemen zijn van belang in de bescherming van planten in deze innovatieve sector: het kwekersrecht en het octrooirecht. Belangrijk voor de plantenveredeling zijn enkele uitzonderingen, zoals de kwekersvrijstelling (‘breeder’s exemption’), die het octrooirecht niet kent. Uit deze studie blijkt dat het octrooirecht samen met de technologische ontwikkelingen in de biologie bijdraagt aan de huidige concentratie in de plantenveredelingssector, en een bedreiging vormt voor de toekomstige innovatie.

Factsheet Sector over de economische waarde van zaden en jonge planten

Plantaardig uitgangsmateriaal. De Nederlandse sector plantaardig uitgangsmateriaal bestaat uit ongeveer 300 gespecialiseerde veredelings- en vermeerderingsbedrijven. De sector ontwikkelt nieuwe rassen en produceert en verhandelt zaden, bollen, knollen, stekken en jonge planten voor de landbouw, voedingstuinbouw en sierteelt. Er werken in Nederland zo’n 10.000 mensen in deze sector. De totale omzet wordt geschat op 2,2 miljard euro.


Wereldwijd protesteren burgers tegen Monsanto. In onze uitzending gebruiken we beelden van een ‘March against Monsanto’ in Nederland gemaakt door We Are Change Rotterdam. https://www.youtube.com/watch?v=RSNDm6Fndes&index=1&list=PL5mZw1GC47Z63Bw9SJK-TuUPStMcUCslB