Blok: 'Onderzoek relatie Nederlandse ambassade en Shell niet wenselijk'

Minister Blok van Buitenlandse Zaken wil geen onderzoek starten naar de relatie tussen de Nederlandse ambassade en Shell. Het zou geen nieuwe relevante informatie opleveren en is om die reden volgens de minister 'niet wenselijk'.

Dat stelt Blok in de beantwoording van eerdere Kamervragen van Kamerleden Mahir Alkaya en Sadet Karabulut (beiden SP) naar aanleiding van de Zembla-uitzending 'De hel van Shell'. Daarin is te zien hoe medewerkers van Shell in Nigeria verdienen aan het opruimen van de olielekken door geld van de schoonmaakbudgetten in eigen zak te steken.   

De minister noemt de beschuldigingen aan het adres van Shell-medewerkers ernstig, maar niet nieuw. Het is volgens Blok aan de Nigeriaanse justitiële autoriteiten om verder onderzoek te doen en te besluiten of er verder actie ondernomen moet worden.
                           
Robert Petri 
In de uitzending blijkt ook dat de voormalige Nederlandse ambassadeur in Nigeria, Robert Petri, al ruim twee jaar op de hoogte was van de beschuldigingen over Shell-medewerkers die lokale jongeren betalen om olielekkages te creëren. Tijdens een bezoek aan de Nigerdelta in 2018 werd Petri hierover geïnformeerd. Hij gaf echter geen opvolging aan zijn belofte om deze beschuldigingen met Shell en Nigeriaanse autoriteiten te delen. Niet lang na dat bezoek moest Petri zijn post verlaten, onder meer omdat hij geheime informatie over een corruptieonderzoek van de FIOD aan Shell had doorgespeeld.

Minister Blok geeft, net als in de reactie aan Zembla,  in vragen van de Kamerleden aan dat het vanwege het vertrek van Petri niet gelukt is om meteen opvolging te geven aan zijn belofte. "De toezegging de beschuldigingen te bespreken is toen tussen wal en schip geraakt en niet gedeeld met de tijdelijk zaakgelastigde die de toenmalig ambassadeur na zijn vertrek verving, noch gerapporteerd aan het ministerie." Uit e-mails in bezit van Zembla blijkt echter dat de Tweede Ambassadesecretaris van de Nederlandse post in Nigeria nog in mei 2020 over deze beschuldigingen heeft gecorrespondeerd.

Naar aanleiding van recente vragen van Zembla heeft de huidige ambassadeur in Nigeria deze kwestie besproken met Shell en de federale minister voor de Nigerdelta. Die laatste twee partijen waren al langer bekend met de beschuldigingen, zegt Blok. Iets wat Shell en hun dochteronderneming SPDC in een algemene reactie aan Zembla ontkennen. 

Onderzoek niet wenselijk 
Maatschappelijke organisaties in de Nigerdelta noemen de Nederlandse ambassade in Nigeria een verlengstuk van Shell. Blok betreurt dat dit beeld bij sommige organisaties zou zijn ontstaan: "De Nederlandse overheid maakt voortdurend afwegingen tussen de verschillende Nederlandse belangen, zonder daarbij partij te kiezen. Het kabinet blijft de olie- en gassector aanspreken op het nemen van zijn verantwoordelijkheid onder deze internationale normen."

Toch komt er geen extern onderzoek naar de relatie tussen de Nederlandse ambassade en Shell. Volgens Blok levert dat  "geen nieuwe relevante informatie op en is het om die reden niet wenselijk."      

'Verhogen algemene welvaart in het land'
Sinds het Nederlands-Britse Shell in 1958 in Nigeria is begonnen met de oliewinning zijn miljoenen liters olie in de natuur gelekt. Grote gebieden zijn veranderd in een maanlandschap waar geen akkerbouw en visserij meer mogelijk is. De inwoners kunnen niet meer voorzien in hun levensonderhoud. Ook heeft de olievervuiling desastreuze gevolgen voor hun gezondheid. Jaarlijks sterven 16.000 kinderen in de Nigerdelta in hun eerste levensjaar als gevolg van de olielekkages. Volgens Blok klopt het dat 'het Duitse onderzoeksinstituut CESifo deze schokkende cijfers heeft gepubliceerd'.

Kamerleden en Alkaya en Karabulut vragen zich ook af hoe dit zich verhoudt tot de Nederlandse inzet voor de volksgezondheid in ontwikkelingslanden via het ontwikkelingssamenwerkingsbudget. "Heeft Nederland hiermee per saldo een positief of een negatief effect op de volksgezondheid in ontwikkelingslanden?" willen ze van de minister weten.
 
Volgens Blok is het onmogelijk om een algemene uitspraak te doen "over de vraag of in ontwikkelingslanden de bij elkaar opgetelde effecten van Nederlandse inzet op volksgezondheid in ontwikkelingslanden positief zijn, in relatie tot de bij elkaar opgetelde schade die Nederlandse bedrijven toebrengen aan diezelfde volksgezondheid."
Dat zou komen omdat daarover geen betrouwbare cijfers bekend zijn volgens de minister. Ook zou dan  in kaart moeten worden gebracht wat de positieve invloed is van het Nederlands bedrijfsleven op de volksgezondheid  via de inkomens van de werknemers en het verhogen van de algemene welvaart van het land, aldus Blok. 

Kijk hier de uitzending De hel van Shell: