Logo Zembla
Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek

Bang voor de bank

  •  
18-02-2015
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
2193 keer bekeken
  •  
Tuinders, binnenvaartschippers, bouwmarkteigenaren. Duizenden ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf hebben grote problemen met hun bank. Allemaal hebben ze rond 2007 op advies van hun bank een ingewikkeld financieel product, een renteswap, gekocht dat gekoppeld is aan hun lening. Dit product zou ze beschermen tegen een stijgende rente, zo beloofde de bank. Maar de rente ging niet stijgen maar juist dalen en dat veroorzaakt veel problemen.
Het transportbedrijf van de familie Korver heeft ook zo'n swap. Doordat een veel te groot deel van hun omzet opgaat aan rente, staat het water ze al jaren aan de lippen. Korver heeft de Rabobank meerdere malen gevraagd het swapprobleem om te lossen, maar dat is tot nu toe niet gebeurd.

Ze zijn bang dat de bank hun lening opzegt en hun bedrijf failliet gaat. Veel ondernemers hebben dezelfde angst en houden zich stil uit angst voor hun bank. Deskundigen stellen dat dit product nooit aan het MKB verkocht had mogen worden. Waarom is dat toch gebeurd? Zembla onderzoekt hoe en waarom de banken de renteswap hebben verkocht.

Samenstelling en regie: Niels van Nimwegen
Research: Simone Tangelder
Eindredactie: Manon Blaas
Wat is een renteswap?
Een renteswap is een gecompliceerd financieel product. Het wordt ook wel (rente)derivaat genoemd. Met een renteswap kan een variabele rente op een lening worden vastgezet. Dat geeft in theorie zekerheid mocht de de rente stijgen. Veel MKB-ondernemers hebben daarom op advies/aandringen van hun bank een aantal jaren geleden (2007/2008), vaak zonder dat ze zich daar bewust van waren, een renteswap aangeschaft. De rente werd gewoon 'vastgezet'. Wat de bank verzuimde te vermelden was dat het eigenlijk ging om een product met grote risico's. Deze risico's openbaren zich als de rente daalt en het bedrijf de onderliggende lening wil stopzetten. In dat geval moet er een extreem hoge boete worden betaald gebaseerd op het verschil tussen de dan geldende rente en de vastgezette rente tot aan de oorspronkelijke einddatum van de lening.  Ook verhoogde de bank vaak de opslag op de lening, waardoor de zekerheid op een vaste rente niet bleek te bestaan.

Aanbevelingen Rentederivatendienstverlening voor een passende dienstverlening aan het niet-professionele MKB, Februari 2014
De rentederivatendienstverlening is aan diverse wettelijke verplichtingen onderworpen. In dit document licht de AFM een aantal van deze verplichtingen toe. Handelen in het belang van de klant gaat soms verder dan de wettelijke verplichting. De AFM doet in dit document daarom verschillende aanbevelingen om de dienstverlening (nog) meer te laten aansluiten bij de niet-professionele klant.
Stand van zaken rentederivaten in het MKB en verkenning dienstverlening MKB
"De AFM heeft steekproeven gehouden bij enkele banken om de kwaliteit van de herbeoordeling vast te stellen. Uit deze eerste steekproeven blijkt dat deze banken tijdens hun herbeoordeling nog niet uit zijn gegaan van alle aspecten waar de AFM toezicht op houdt en die bijvoorbeeld zijn weergegeven in de leidraad voor dienstverlening met betrekking tot rentederivaten die de AFM in februari dit jaar heeft gepubliceerd."
Antwoorden op de vragen en opmerkingen van de vaste commissie voor Financiën in het kader van een schriftelijk overleg over rentederivaten in het MKB
Rentederivaten in het midden- en kleinbedrijf, verslag van een schriftelijk overleg. ( pdf )

Reactie van de Rabobank op vragen van ZEMBLA
"Veel MKB-ondernemers zijn voldoende in staat om de werking van het product en de risico’s die daarmee samenhangen te begrijpen. In dat kader wijzen we op het beperkt aantal van ca. 180 klachten die we medio februari 2015 in behandeling hebben." ( pdf )

Meldpunt Mores
Meldpunt Mores is een onafhankelijke stichting die maatschappelijk onaanvaardbaar gedrag van banken en andere financiële dienstverleners aan de orde stelt.

https://www.meldpuntmores.nl/
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.