Adoptiebedrog

Door de jaren heen zijn er stapels rapporten verschenen met kritiek op de kwaliteit van het adoptieproces. Het laatste rapport dateert van eind vorig jaar. Dan geeft de Raad voor de Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) een even opmerkelijk als schokkend advies aan staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie: stop met het adopteren van kinderen uit het buitenland.

Niet alleen is er veel kritiek op de kwaliteit van het adoptieproces, ook stelt de RSJ dat er financiële belangen op het spel staan bij interlandelijke adoptie. Die brengen risico’s op illegale en ongewenste praktijken met zich mee, schrijft de RSJ. Dijkhoff neemt het advies niet over, maar wil wel dat Nederland beter onderzoek doet naar de aspirant-adoptiekinderen in de landen van herkomst. ZEMBLA onderzoekt of de kwaliteit van het adoptieproces daardoor zal verbeteren.

ZEMBLA - 'Adoptiebedrog' - Woensdag 17 mei - 21:15 uur bij de VARA op NPO2. 

Samenstelling & regie: Erwin Otten
Research: Nicolien Herblot & Norbert Reintjens
Camera: Onno van der Wal
Montage: Sandy Senden

DE ZOEKACTIES VAN FIOM
FIOM is de organisatie die mensen helpt bij hun zoektocht naar biologische familie. Dat geldt voor geadopteerden die op zoek zijn naar hun biologische ouders, maar bijvoorbeeld ook voor donorkinderen die zoeken naar hun donor. Fiom is de Nederlandse vertegenwoordiger van de internationale ISS-organisatie, de International Social Service in Genève. Geadopteerden die in het buitenland hun verwanten willen zoeken, kunnen via FIOM daartoe een verzoek indienen.

Desgevraagd laat FIOM aan ZEMBLA weten dat tussen 2012 en 2016 in totaal 202 zoekacties van interlandelijk geadopteerden naar hun familie in het buitenland hebben plaatsgevonden. In 2017 zijn dat er tot nu toe 22. Daarnaast ontvangt FIOM ook verzoeken vanuit het buitenland om op zoek te gaan naar geadopteerde kinderen. In de periode 2012 tot 2016 waren dat er 35.

FIOM voert vooral zoekacties uit in Zuid-Korea (41), Colombia (42) en Indonesië (30). In Zuid-Korea en Colombia zoekt FIOM sinds 2013. Voor zoekacties in Indonesië verwijst FIOM sinds dit jaar door naar de Stichting Mijn Roots . Dit jaar is FIOM begonnen met zoekacties op Haïti. Op de website van FIOM staan per land de minimale kosten weergegeven die komen kijken bij een zoekactie.

Landen waar FIOM veel vragen over krijgen, maar waar de organisatie niet kan zoeken zijn China, Sri Lanka, Brazilië en India.

Sri Lanka
FIOM begon in 2012 met de hulp bij zoekacties in Sri Lanka. In dat jaar zijn zes zoekacties gestart, waarbij in drie gevallen verwanten zijn gevonden. Bij één daarvan moet nog een DNA-test plaatsvinden met een mogelijke moeder om uit te wijzen of zij al dan niet de biologische moeder is. Twee dossiers zijn na jaren zoeken afgesloten omdat de zoekacties uiteindelijk geen resultaat opleverden. Eén uitkomst is nog onbekend.

In 2013 zijn drie zoekacties in Sri Lanka gestart. Volgens FIOM staat bij één daarvan vast dat er ‘valse gegevens zijn achtergelaten ten tijde van de adoptie. De gegevens in het dossier kloppen niet’.

In 2014 stopte FIOM met de zoekacties in Sri Lanka nadat de samenwerking met de correspondent in Sri Lanka, degene die de zoekacties uitvoerde, was  beëindigd. Reden hiervoor was dat in veel gevallen de zoekacties vaker niets opleverden dan wel, aldus FIOM.

Op 1 januari 2012 is FIOM een nieuwe digitale registratie gaan bijhouden. In deze registratie zijn alle nieuwe zaken vanaf 1 januari 2012 geregistreerd, waaronder ook de zoekacties die op 1 januari 2012 nog openstonden. Daaruit blijkt dat op dat moment nog zeven zoekacties open stonden:

- in één geval is een moeder gevonden wat heeft geleid tot nader contact tussen de moeder en het geadopteerde kind;

- in één geval bleek het niet mogelijk om te zoeken;

- in drie gevallen is niemand gevonden:
* In één dossier is wel de overige familie is gevonden, maar daarna heeft FIOM niets meer van hun cliënt, degene die de zoekactie aanvroeg, vernomen. De moeder is niet gevonden.
* In één dossier bleek na DNA-onderzoek dat zowel de gevonden, vermeende moeder als (de al eerder door de cliënt) gevonden, vermeende vader geen verwantschap te hebben. Daarop is de geadopteerde zelf naar Sri Lanka gegaan en heeft de biologische moeder uiteindelijk gevonden met behulp van iemand in Sri Lanka. Een positieve DNA test maakte duidelijk dat het hier inderdaad om de biologische moeder ging.
* Twee dossiers staan op dit moment nog open: in één zaak zou een biologische moeder gevonden zijn, maar door problemen binnen de familie heeft dat nog niet geleid tot nader contact. In een andere zaak zou de gevonden, vermeende biologische moeder in de gevangenis zitten.

Stichting FLASH
Nadat het adoptiebureau Stichting Flash in 2010 werd opgeheven werden de dossiers van Flash overgedragen aan FIOM. Maar volgens FIOM bevatten de Flash-dossiers opmerkelijk weinig informatie:  “Het is onze ervaring dat deze dossiers vaak maar uit enkele pagina’s bestaan. In de dossiers die wij tot nu toe hebben opgevraagd stond in een enkel geval wat informatie over de biologische ouders. De meeste dossiers bevatten echter weinig tot geen informatie die interessant was voor de geadopteerde in het kader van een mogelijke zoekactie.”

Lees ook het rapport ' Vijftig jaar adoptie in Nederland ' van René Hoksbergen en het rapport ' Bezinning op interlandelijke adoptie ' van De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming.