Zeer zeldzame Kortbekzeekoet gezien bij Lauwersoog

Afgelopen weekend is een Kortbekzeekoet gezien in de haven van Lauwersoog en enkele kilometers oostelijk van Lauwersoog. Maandag kon de vrijwel zeker verzwakte vogel niet meer teruggevonden worden. Het betreft de negende waarneming voor Nederland, de tweede deze eeuw, en pas het derde levende exemplaar.

De nacht van zaterdag 28 op zondag 29 juli 2012 was voor veel vogelaars een korte en onrustige nacht. In de late zaterdagavond was het bericht doorgekomen dat een ‘koet’ die ontdekt en gefotografeerd was door Merel Zweemer en Atze Witteveen in de haveningang van Lauwersoog niets anders kon zijn dan een heuse Kortbekzeekoet (Uria lomvia). Geen nieuwe soort voor Nederland, maar wel voor eigenlijk alle Nederlandse vogelaars.

De haven van Lauwersoog stond die zondagochtend bij het eerste licht dan ook al zwart van de vogelaars, op zoek naar de Kortbekzeekoet. Die bleek niet in de haven te zitten. Na enkele uren kwam de verlossende melding: de vogel was teruggevonden, langs de Waddendijk zo’n vijf kilometer oostelijk van Lauwersoog. Honderden vogelaars hebben de Kortbekzeekoet daar schitterend gezien. De vogel zat eerst wat ver weg op het Wad, kwam toen dichterbij en klom zelfs de kant op, tot vreugde van de vele aanwezigen.

Jammer genoeg leek het met de vogel zelf niet zo best te zijn, zoals altijd met koeten die de kant opzoeken. In ieder geval in de nek zat een plek verontreiniging, en de vogel was zo mager dat het borstbeen bijna door de veren stak. Ook poetste de vogel veel. Wel dook de vogel in de vroege ochtend heel actief, en leek ook wat te vangen. Na de show op de kant is de Kortbekzeekoet weer te water gestrompeld. Gaandeweg raakte de vogel met de stroom mee steeds verder uit beeld, tot hij laat in de middag helemaal niet meer zichtbaar was. Op maandag is nog de hele dag naar de vogel gezocht. Zonder resultaat.

De waarneming van een Kortbekzeekoet midden in de zomer is een totaal onverwacht hoogtepunt voor vogelend Nederland. Het is niet de eerste keer dat midzomer voor een ornithologische topper zorgt (ook bijvoorbeeld in zomer 2011: Groene bijeneter en Siberische grijze ruiter). De Kortbekzeekoet broedt met miljoenen paren in kolonies rond de poolcirkel (ook op IJsland en in noordelijk Noorwegen), maar is opvallend zeldzaam ten zuiden daarvan. Dat geldt ook voor ons land.

De eerste Kortbekzeekoeten (toen nog Dikbekzeekoet geheten) voor Nederland werden in 1919 en 1924 gemeld uit Noordwijk aan Zee. De daar woonachtige Jan Verwey gaf de dorpsjeugd van Noordwijk een paar centen voor elke dode vogel die bij zijn villa werd afgeleverd. Dat leverde zowel in 1919 als in 1924 een Kortbekzeekoet op. Daarna duurde het ruim 44 jaar tot de derde vondst in 1969 op Texel. Daarna waren er nog vijf gevallen, waaronder twee levende vogels in 1979 en in 2005, waarvan die van 1979 van Goedereede later dood werd gevonden (en toen pas goed gedetermineerd). Ondanks het enorm toegenomen aantal vogelaars en zeetrekwaarnemers en ook de systematische strandtellingen lijkt de Kortbekzeekoet de laatste decennia zeker niet vaker opgemerkt te worden. Het blijft een zeer zeldzame vogel in onze contreien.

Bericht: natuurbericht.nl
Tekst: Gijsbert van der Bent, Dutch Birding Association
Foto: Wietze Janse, Dutch Birding Assocation