Zambia Barn Swallow Project

Vogelbescherming Nederland  heeft het plan opgevat een aantal beschermingsactiviteiten voor de Boerenzwaluw Hirundo rustica op te starten in een aantal Afrikaanse Birdlife partnerlanden. Dit naar aanleiding van de plaatsing van de  boerenzwaluw op de landelijke  Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten. Een van deze landen is Zambia.

De  Zambian Ornithological Society (ZOS) heeft een projectaanvraag ingediend om in aanmerking te mogen komen voor een financiële ondersteuning van een beschermings- en educatieproject van de boerenzwaluw tijdens hun overwintering in Zambia, welke gehonoreerd is.

De laatste decennia is het aantal boerenzwaluwen in West–Europa sterk gedaald. Schattingen variëren van een achteruitgang van 50–70%.

Deze achteruitgang wordt voor een deel veroorzaakt door een dalende reproductie als gevolg van veranderde landbouwmethodes. Hierdoor verdwijnen veel  broedgelegenheden en is er een verminderd aanbod van insecten.

Ook in de Afrikaanse overwinteringgebieden nemen de bedreigingen toe. Boerenzwaluwen slapen bij voorkeur op gezamenlijke slaapplaatsen in moerasgebieden met rietvelden. Juist deze gebieden staan door de zich uitbreidende bevolking steeds meer onder druk en worden gebruikt voor landbouwdoeleinden waardoor deze gebieden meer en meer verdwijnen. Ook jacht en vervolging bedreigen de boerenzwaluw in Afrika.

De ZOS wil door middel van educatie het publiek informeren omtrent natuurbescherming in het algemeen en binnen dit project de boerenzwaluw in het bijzonder. Het Zambia Barn Swallow project dient dan als kapstok voor deze bewustwording- en beschermingsdoeleinden.

Op scholen en verenigingen zal door middel van educatieve presentaties en voordrachten informatie gegeven worden over de boerenzwaluw en diens nut voor de mens. Traditionele bedreigingen als jacht en vervolging door bijgeloof om vermeende schade aan de oogst dient te worden omgebogen in kennis over en begrip voor de nuttige rol van de boerenzwaluw voor de mens, waardoor bescherming en vermindering van de jacht een gevolg moet zijn.

Het afgelopen jaar heeft de ZOS op diverse IBA-scholen (scholen en natuurverenigingen bij Important Bird Areas) al een voorzet gegeven aan dit project met Vogelbescherming Nederland als sponsoring. Basisscholen in heel Zambia hebben deelgenomen aan een wedstrijd om posters over de boerenzwaluw te ontwerpen. Deze zullen in dit schooljaar 2007/2008 verspreid worden.

In dit tweede jaar ligt de nadruk vooral op wetenschappelijk onderzoek. Stichting Hirundo heeft deze taak op zich genomen om dit onderzoek uit te voeren, o.l.v. projectleider Bennie van den Brink.  Jacintha van Dijk en Sjoerd Duijns, twee master studenten van Wageningen Universiteit (WUR), gaan op vijf slaapplaatsen van boerenzwaluwen in Zambia, variërend in grootte, onderzoek doen naar conditie, rui en parasieten en de verschillen daarin tussen sekse en leeftijd. De onderzoeksperiode loopt van 22 oktober 2007 t/m 25 maart 2008.

Op deze verschillende slaapplaatsen zullen boerenzwaluwen gevangen en geringd worden. Ringonderzoek kan bijdragen tot meer kennis over de herkomst van de daar overwinterende boerenzwaluwen en het belang van Zambia als overwinteringgebied voor Europese boerenzwaluwen. Bescherming van deze slaapplaatsen is een stimulans voor het welzijn en de overleving van de boerenzwaluwen.

Inmiddels hebben we in de afgelopen weken  een vijftal slaapplaatsen gevonden en geselecteerd voor ons onderzoek. Deze bevinden zich op onderstaande locaties:

Nkanga Conservation Area (Choma) - Z. 16° 37.193  E. 26° 59.530
Huntly’s Farm (Chisamba) - Z. 15° 01.275  E. 28°.08.892
Mafunzalo Ranch (Kabwe) - Z. 14° 18.425  E. 28° 27.700
Lake Ithawa (Ndola) - Z. 12° 58.189  E. 28° 39.596
Kasanka National Park - Z. 12° 35.197 E. 30° 14.372 

De komende periode zullen deze slaapplaatsen maandelijks bezocht worden en gedurende 5 dagen zullen hier boerenzwaluwen gevangen en geringd worden voor ons onderzoek.

Meer informatie over het Zambia Barn Swallow Project kunt u vinden op de website van www.vogelbescherming.nl en op www.boerenzwaluw.nl .

Bennie van den Brink