Wie is de veenmol?

Ondanks zijn naam is de veenmol geen mol, maar een krekel. Met zijn stevige graafpoten  kan hij, net als de mol, hele gangenstelsels graven. Maar het meest opmerkelijk is het geluid dat hij maakt: een langgerekt, snorrend geluid dat al vanaf grote afstand te horen is. De winnaars zijn Antje Ehrenburg en Dirkje Maarleveld.

Beluister het natuurgeluid

De veenmol is geen mol, maar een insect van 4 à 5 cm met stevige graafpoten. Hij is verwant aan de krekels. Het lichaam is bruin van kleur en fluweelachtig behaard. Het dier heeft twee paar vleugels: de voorvleugels reiken tot halverwege het achterlijf en de achtervleugels tot aan of voorbij de achterlijfspunt.

Net als sprinkhanen en krekels zingen de mannetjes van de veenmol om vrouwtjes te lokken. Dit zingen bestaat uit een luid, laag en monotoon trillen, dat minutenlang wordt aangehouden. Veenmollen zingen op warme voorjaarsavonden vanuit de ingang van een holletje in de grond, vanaf de schemering tot diep in de nacht.

De veenmol leidt een grotendeels ondergronds bestaan, bij voorkeur in losse, humusrijke bodem. In Nederland heeft hij een voorkeur voor veengronden. Met zijn graafpoten graaft hij gangenstelsels in de grond. Zijn menu bestaat hoofdzakelijk uit ongewervelde bodemdieren zoals insectenlarven en regenwormen, maar ook plantenwortels worden niet versmaad.

Het vrouwtje van de veenmol legt eitjes in een ondergronds holletje ter grootte van een kippenei. Jonge veenmollen blijven twee tot drie weken in het nest en worden verzorgd door hun moeder. Zij schraapt de nestwanden af en zorgt zo dat er steeds verse humus en plantenwortels beschikbaar zijn als voedsel. Het duurt in Nederland minstens 500 dagen tot de veenmollen volwassen zijn. Volwassen veenmollen worden tussen de 70 en 600 dagen oud. Je kunt veenmollen dus gedurende het hele jaar tegenkomen. In het voorjaar zijn ze echter het makkelijkst te vinden, omdat dan de mannetjes zingen.

In het westen van Nederland, met name in Zuid-Holland en Zeeland, is de veenmol vrij algemeen. Elders is het een zeldzame soort, die op veel plaatsen verdwenen is en daarom op de Rode Lijst staat in de categorie 'kwetsbaar'. De voornaamste bedreiging voor de veenmol is verdroging van zijn leefgebieden. Ook is de soort gevoelig voor het gebruik van insecticiden.

In Noord-Brabant is de veenmol zeldzaam. Recent zijn maar enkele vondsten bekend, met name uit de Peelgebieden en de omgeving van Sint Oedenrode. Vroeger is de veenmol ook gevonden in de omgeving van Chaam en Willemstad. In opdracht van de Provincie Noord-Brabant voeren Bureau Natuurbalans en Stichting EIS-Nederland onderzoek uit naar de veenmol in deze provincie. Als we beter weten waar de veenmol precies voorkomt en welke eisen hij aan zijn omgeving stelt, is het beter mogelijk om deze zeldzame soort bescherming te bieden.

Heeft u een veenmol gezien of gehoord? Laat het ons weten! Waarnemingen kunt u doorgeven aan EIS-Nederland per e-mail: eis@naturalis.nl  Ook telefonische of schriftelijke meldingen zijn welkom: EIS-Nederland, Postbus 9517, 2300 RA Leiden, 071-5687594.

Probeert u de locatie van uw waarneming zo nauwkeurig mogelijk vast te leggen, bij voorkeur met Amersfoortcoördinaten. Maak indien mogelijk een foto of een geluidsopname

Bron: Naturalis