Wereldwijde toename bedreigde vogels

100 vogelsoorten die dreigen uit te sterven door de boskap in het Amazone-gebied. Afrikaanse gieren die sterk in aantal achteruit gaan. Een miljoen ijseenden die uit de Oostzee zijn verdwenen. De nieuwe Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten van IUCN (International Union for Conservation of Nature) en BirdLife International laat niets aan duidelijkheid over. Wereldwijd hebben veel vogelsoorten het moeilijk en is bescherming keihard nodig. Gelukkig laat de lijst ook zien dat natuurbeschermingsprojecten veel vogels van het randje van de afgrond redden.

Uitgestorven
Elke vier jaar zet IUCN de meest bedreigde vogelsoorten op een rijtje en brengt samen met Birdlife International de stand van zaken rondom de meer dan 10.000 vogelsoorten in kaart. Uit de lijst blijkt dat er inmiddels 130 vogelsoorten zijn uitgestorven, en 197 zo ernstig onder druk staan dat uitsterven dreigt. Ruim 2000 soorten, meer dan een kwart, zijn in meer of mindere mate bedreigd. Met deze Rode Lijst willen IUCN en BirdLife de urgentie van wereldwijde natuurbescherming laten zien.

Amazone
De nieuwe internationale Rode Lijst maakt schrijnend duidelijk dat de kap van het regenwoud in de Amazone een steeds grotere bedreiging vormt voor tropische vogels. De toestand voor meer dan honderd vogelsoorten uit de Amazone is sterk achteruit gegaan. Van grote papegaaien tot kleine kolibries. Van bijvoorbeeld een soort als de roodoorstekelstaart (Synallaxis Kollari) slinkt het leefgebied de komende jaren nog eens met zo’n 80 procent. “We hebben voorheen het risico van het uitsterven van vogelsoorten in de Amazone onderschat”, aldus Leon Bennun, Directeur Science, Policy and Information van Birdlife International. “Maar wellicht is de situatie de komende jaren zelfs nog ernstiger gezien de recente versoepeling van de Braziliaanse boskapwetgeving. De situatie kan daardoor wel eens veel slechter uitpakken dan zelfs de meest recente studies hebben voorspeld.”

Gieren
Niet alleen in het Amazonegebied dreigen er vogels te verdwijnen. Nadat de gieren in India de afgelopen decennia bijna van de kaart zijn geveegd, lijkt nu Afrika aan de beurt. Veel voorkomende gieren als de rüppels gier en de witruggier hebben in de nieuwe lijst de status van bedreigd gekregen. Een zorgelijke ontwikkeling omdat deze majestueuze dieren een sleutelrol in de voedselketen vervullen.

Europa
Ook in Europa vergaat het veel vogelsoorten slecht. Zo zijn de laatste twintig jaar meer dan één miljoen ijseenden uit de Oostzee verdwenen. De status van deze vogel is nu ‘kwetsbaar’. Met veel vogels van het platteland gaat het in Europa slecht. Sommige soorten zijn de afgelopen vijftig jaar met 80 tot 90 procent achteruit gegaan. In Nederland gaat het bijvoorbeeld slecht met de grutto en de veldleeuwerik. Maar ook moerasvogels als de roerdomp weten zich maar ternauwernood te handhaven.

Bescherming werkt
De Rode Lijst van IUCN laat ook zien dat intensieve bescherming van vogels werkt. Een sprekend voorbeeld is de rarotonga-monarch. Ooit stond deze soort op het punt van uitsterven en was het een van de meest zeldzame vogels op aarde. Ratten (meegelift met mensen) bedreigden de vogels op de Cookeilanden in de Stille Oceaan. Door de ratten te bestrijden, heeft de rarotonga-monarch zich sterk hersteld en vliegen er weer genoeg rond om de status van ernstig bedreigd te upgraden naar kwetsbaar. Ook in Nederland bestaan zulke succesverhalen met als bekendste voorbeelden de lepelaar en de ooievaar.

Bron: IUCN (International Union for Conservation of Nature)