Welterusten_10_01_2012

Marmotten lusten er wel pap van. De uitdrukking ‘slapen als een marmot’ heeft niet voor niets het spreekwoordenboek gehaald. Het betekent heel diep en rustig slapen. Helaas leven er geen marmotten in onze Nederlandse tuinen: fluitende kleine teddyberen die op hun achterste de wereld aanschouwen. Bij ons wonen egels, padden, vleermuizen, muizen en zelfs insecten die in winterslaap gaan.

Lagere versnelling
Winterslapen is overleven. Als je geen vogel bent die in de winter warmere oorden opzoekt moet je iets bedenken om de kou te overbruggen. Niet alleen de kou is een probleem er is ook geen eten op de plank: insecten zijn verdwenen, vruchten zijn op of verrot. Overlevers moeten overschakelen naar een lagere versnelling en dat gebeurt tijdens de winterslaap. De stofwisseling wordt trager, de lichaamstemperatuur daalt -  soms tot tegen het vriespunt -,  de hartslag gaat een paar slagen per minuut omlaag en de ademhaling wordt trager.

Reserve is levensbelang
Door gebruik te maken van de vetreserves die de dieren tijdens de warme maanden hebben opgeslagen kunnen ze het lange tijd uithouden. Er zijn winterslapers die af en toe wakker worden om dan weer in te dommelen, andere dieren slapen door tot de lente zich aandient. Een plotseling (extreme) verandering van temperatuur kan voor winterslapers dodelijk zijn. Ze worden wakker en er is geen eten. Tuinbewoners die de winter slapend doorbrengen zijn onder meer: vleermuizen, egels, padden, muizen en insecten

Deze week: de egel
Egels leven vooral van insecten, wormen, rupsen, slakken, spinnen, kikkers en salamanders. Ze eten ook wel vruchten en paddenstoelen. In de winter valt er niets te halen in deze natuursuper. Vandaar dat de egel de herfst gebruikt om zich helemaal vol te eten. Daarna maakt hij een nest van bladeren en gras of zoekt zijn heil in een composthoop of een hoop takken. Zo'n winterslaap is geen gewone slaap. De egel slaapt veel dieper, de lichaamstemperatuur daalt als het kouder wordt en kan van 38º zakken naar 4º. Ook de hartslag gaat omlaag: van 100 tot 150 keer naar 20 slagen per minuut, de ademhaling gaat heel traag en van zijn gewicht blijft weinig over: aanvankelijk verliest hij 4 gram per dag,  later 1 tot 2 gram.?Op dit rantsoen kan de egel het zonder eten of drinken wel een half jaar vol houden.