'Warmere aarde door minder vuile lucht'

,,Tot ongeveer 1985 nam de hoeveelheid zonnestraling die het aardoppervlak bereikte elk jaar wat af. Vanaf die tijd kwamen er steeds meer maatregelen om de luchtvervuiling tegen te gaan. En dat heeft geholpen, want sindsdien bereikt meer straling de aarde. Op zich is dat een succes, maar nu blijkt dat de opwarming van de aarde door de aanpak van de luchtvervuiling veel sneller kan gaan dan men dacht.''

Dat zegt hoogleraar econometrie Bertrand Melenberg van de Universiteit van Tilburg. Melenberg analyseerde samen met zijn collega's Jan Magnus en Chris Muris als eerste op basis van een statistisch-economisch model gegevens over zonnestraling van ongeveer 1400 weerstations over de hele wereld over de periode 1959 tot 2002, die sinds 1985 worden bijgehouden in het Zwitserse Zürich. ,,Als er geen luchtverontreiniging was geweest, was de temperatuur op aarde nu al zeker met een graad extra gestegen'', zegt hij.

Luchtverontreiniging bestaat voor een deel uit zogenoemde aerosols, kleine deeltjes in de atmosfeer. Die aerosols dimmen de zonnestraling, zorgen voor verkoeling op aarde en temperen zo het broeikaseffect. Hoe meer de vervuiling afneemt, hoe minder aerosols er in de lucht komen en hoe meer straling de aarde bereikt. De Tilburgse wetenschappers denken dat zonder extra inspanningen de temperatuur in deze eeuw wel met meer dan 4 in plaats van de maximaal beoogde 2 graden kan stijgen.

Melenberg: ,,Onze berekeningen laten voor het eerst zien wat het effect is van minder aerosols in de atmosfeer. Dat de luchtverontreiniging is afgenomen is natuurlijk goed, maar er moet daardoor wel veel meer worden gedaan om de CO2-uitstoot terug te dringen. Er moet zeker 50 miljoen ton per jaar extra worden bespaard om het effect van minder luchtvervuiling te compenseren.'' Een grotere opwarming van de aarde kan desastreuze effecten hebben voor mens en milieu door extreme droogte en hitte, extreme neerslag en zeespiegelstijging.

Volgens de Tilburgse econometrist wordt er al wel gestudeerd op andere manieren om de zonnestraling te filteren. Zo zou het wellicht mogelijk zijn om kunstmatige aerosols in de lucht te brengen. ,,Met ons statistisch model is het mogelijk om heel snel een uitspraak te doen over hoeveel de aarde op een bepaalde plek warmer aan het worden is, zodat gerichte aanpak mogelijk is. Zeker als we over de meest recente data uit Zürich kunnen beschikken, is dat een enorme vooruitgang. Maar die gegevens zijn nu nog niet beschikbaar.'' De Tilburgse wetenschappers gaan nog door met hun onderzoek.

Bron: ANP