Waarom brommen vliegers?

Dikke, zware insecten zoals vlieg, bijen, kevers  en hommels, gaan met hun opvallende gebrom niet ongezien aan ons voorbij. Ze bewegen hun vleugels heel snel wanneer ze vliegen. Deze bewegingen veroorzaken trillingen in de lucht die wij horen als een gezoem. Naast die vleugelbewegingen hebben hommels nog een andere manier om geluid te maken.

Zoembestuiving
Wanneer ze op een bloem zitten laten ze hun vliegspieren en borststuk trillen waardoor een zoemend geluid ontstaat. Dit doen ze niet voor niets. Met deze trillingen schudden de hommels de pollen van de meeldraden van de bloem en belanden op het behaarde lichaam van de hommel. De bloemen van sommige planten, zoals tomaten en paprika’s, zijn speciaal aangepast aan de ‘zoembestuiving’ van hommels en worden veel efficiënter bestoven door hommels dan door honingbijen die dit trucje niet beheersen.

Opwarmen
Een tweede reden waarom hommels hun vliegspieren laten trillen is om warmte te genereren. Spieren zullen steeds een deel van hun energie verliezen onder de vorm van warmte. Die warmte kan door de hommels worden gebruikt om hun lichaam op te warmen – dit is trouwens ook de reden waarom mensen rillen wanneer ze het koud hebben.

Hoog en laag
Hoe kleiner een dier is, hoe sneller de vleugelslag moet zijn om in de lucht te blijven. Vliegen gebruiken slagfrequenties van 200 Hz ( slagen per seconde) voor een huisvlieg en tot 1000 Hz voor de hele kleine  knutjes. Wij kunnen dit horen als een lage tot middelhoge toon.

De huisvlieg hoeft de borstspieren maar een klein beetje te bewegen om de vleugels op en neer te laten gaan. Dit komt doordat de vleugels of omhoog of omlaag staan, een tussenpositie is niet mogelijk. De vleugels schieten door de elasticiteit van het borststuk bij een kleine spierbeweging vanzelf door naar een van de twee posities. Dit wordt wel het klikmechanisme genoemd, waardoor de vleugels tot 600 maal sneller kunnen bewegen.

Naarmate de vleugel kleiner is moet deze sneller worden bewogen om het insect te laten vliegen. Een mug kan tot 1000 keer per seconde de vleugels op en neer bewegen. Hierdoor is de vleugelslag bij muggen te horen als een hard zoemgeluid. De fruitvlieg beweegt de vleugels 200 keer per seconde op en neer.

Grote libellen hebben een vleugelsnelheid van 22 tot 28 slagen per seconden en vliegen 25,2 km. per uur. Honingbijen halen een snelheid van 22,4 km. per uur met 190 tot 250 slagen. De huisvlieg komt met 6,4 km. per uur op de derde plaats met 190 tot 330 slagen per seconde en de laatste plek is ingeruild voor de mug die 3,2 km. per uur haalt met 275 tot 575 slagen per seconde.

Carla van Lingen

Foto: Fotowalker. Kijk voor de nieuwste foto's van deze fotograaf op Vroege Vogels fotogalerij  Foto hommel en steekvlieg van Riekev. Kijk voor meer foto's van Riekev op Vroege Vogels fotogalerij

Bronnen: Niels weetjes van de dag - Wikipedia