Vogelsoorten verdwijnen uit Nederland door klimaatverandering

De klimaatveranderingen waar we momenteel mee te maken hebben, zorgen ervoor dat leefgebieden van vogels in Europa 550 kilometer opschuiven naar het noordoosten. Hierdoor zijn veel broedvogels de komende eeuw genoodzaakt een ander domicilie te zoeken en in noordoostelijke richting op te rukken. Voor veel soorten is dat onmogelijk, zij zijn gedoemd te verdwijnen.

Dit blijkt uit de ‘Klimaatatlas van Europese broedvogels’ (A Climatic Atlas of European Breeding Birds) die BirdLife International vandaag in een groot aantal Europese landen presenteert. De presentatie in Nederland vindt plaats in Den Haag door Vogelbescherming Nederland en SOVON Vogelonderzoek Nederland.

Directeur Fred Wouters van Vogelbescherming Nederland doet een dringend beroep op de Nederlandse politiek, ervoor te zorgen dat Nederland zo snel mogelijk klimaatbestendig wordt. Hij overhandigt het eerste exemplaar van de Klimaatatlas aan mevrouw Liesbeth Spies. Zij was delegatievoorzitter van de Tweede Kamer tijdens de onlangs gehouden Klimaatconferentie op Bali en is tevens vicefractievoorzitter van het CDA. Wouters dringt er op aan haast te maken met het creëren van zogenaamde klimaatbuffers. “Het is van belang dat er robuuste, grote leefgebieden voor vogels komen, die tegelijkertijd de veiligheid voor mensen waarborgen.”

Tijdens de presentatie in Den Haag benadrukt Ruud Foppen, hoofd Onderzoek van SOVON Vogelonderzoek Nederland dat de toekomst voor veel vogels in Europa erg onzeker wordt. Er zullen meer soorten terrein verliezen dan winnen. In het gunstigste geval zal een kwart van de Europese vogelsoorten, in het meest ongunstige geval tweederde, zijn verspreidingsgebied met meer dan de helft zien slinken. Slechts voor een heel gering aantal soorten zit er uitbreiding in.

De ivoormeeuw op de Noordpool dreigt uit te sterven. Met het smelten van het ijs zullen ijsberen verdwijnen en daarmee ook ivoormeeuwen, die voor hun voedsel zijn aangewezen op de prooiresten die ijsberen achterlaten. Vogels die op de noordelijke toendra’s broeden, zoals de rosse grutto, zien hun broedgebied door de temperatuurstijging verkleinen.

In Nederland wordt eenderde van de huidige voorkomende soorten door de klimaatveranderingen bedreigd. De voorspelling is dat zij zullen verdwijnen of zeldzaam worden. Met name kust-, weide-, moeras- en zoetwatervogels, waaronder nogal wat Rode Lijstsoorten krijgen het moeilijk. Iets gunstiger wordt het in ons land voor vogelsoorten van droge heide en struweel.

Marc Argeloo, hoofd Bescherming van Vogelbescherming Nederland, legt om die reden het belang uit dat er voldoende grote en geschikte gebieden in heel Europa komen. Realisering van Natura 2000, het netwerk van Europese natuurgebieden, vormt daarvoor in beginsel een goede uitgangspositie. Vogels en andere flora en fauna wordt daarmee voldoende zekerheid voor de toekomst geboden, maar voordat het zover is moet er nog veel gebeuren zowel in Nederland als in de rest van Europa.“ Het belang van de aanleg van stepping stones (vluchtheuvels voor vogels) mag daarbij niet onderschat worden. In combinatie met Natura 2000-gebieden moeten zij ervoor zorgen dat vogels geleidelijk op kunnen schuiven om op de toekomstige dynamische processen te reageren. Daarvoor is het noodzakelijk dat er door heel Europa om de paar kilometer zo’n stepping stone gerealiseerd wordt.”

Het is van het grootste belang dat ieder land de eigen verantwoordelijkheid neemt en ervoor zorgt dat er voldoende geschikte leefgebieden door middel van stepping stones aaneengeschakeld worden, waardoor de biodiversiteit van vogels in Europa gewaarborgd blijft.

BirdLife International, de wereldkoepel van vogelbeschermingsorganisaties, werkte voor de totstandkoming van de ‘Klimaatatlas van Europese broedvogels’ samen met  de universiteiten van Durham en Cambridge in Groot Brittannië.  De Nederlandse gegevens voor dit wetenschappelijke (Engelstalige) standaardwerk werden geleverd door Vogelbescherming Nederland en SOVON Vogelonderzoek Nederland.

Bron: SOVON