Vogels aan het woord

Dieren communiceren met elkaar via geluiden, maar zijn ze daarmee ook gevoelig voor taal zoals mensen? Gedragsbioloog Carel ten Cate probeert hier achter te komen.

Het Duits, het Frans en ook het Fries zijn allemaal talen met een eigen grammatica en met bepaalde regels. Mensen gebruiken deze taal om te communiceren. Maar ook dieren communiceren met geluiden, denk aan het gehuil van wolven, of het krijsen van apen. Sommige zangvogels hebben zelfs een enorm repertoire aan geluiden.

Maar zijn dieren daarmee ook gevoelig voor taal? Kunnen ze bijvoorbeeld de regels herkennen die aan de grondslag liggen van een taal? Is het enigszins vergelijkbaar met hoe de mens dat doet? Carel ten Cate, hoogleraar gedragsbiologie aan de Universiteit Leiden, doet al jaren onderzoek naar vogelzang. Hij probeert mede door vogels te bestuderen erachter te komen hoe taal is ontstaan.

Ten Cate doet vooral onderzoek naar zebravinken. Als experiment probeerde hij ze een niet bestaande taal te leren en liet ze specifieke klankencombinaties horen. De grote vraag is of de vogels de geluiden op basis van de onderliggende structuur kunnen onderscheiden. Dat zegt iets over de gevoeligheid voor taal. De eerste taalverwerving bij baby’s is het herkennen van structuren in klankreeksen.

Samen met hoogleraar muziekcognitie HenkJan Honing van de Universiteit van Amsterdam doet Carel ten Cate ook onderzoek naar de vraag of dieren muzikaal zijn. Het doel is meer te weten te komen over de oorsprong van muzikaliteit.