Vogelparadijs in Dordrecht

Aart Schouman was de beste dierenschilder van de 18 e eeuw. Zijn prachtige vogels zijn nu te zien in het Dordrechts Museum.

Vooral de vogelschilderingen van Aert Schouman (1710-1792) worden geroemd om hun natuurgetrouwheid. In de huizen van welgestelde particulieren en adellijken schilderde Schouman hele zalen vol met zijn paradijselijke ‘behangsels’. Deze enorme schilderijen bestrijken complete wanden en plafonds in de luxe buitenhuizen en paleizen van die tijd. Deze naturaliën-kabinetten waren een soort pronkkamers waar behalve de ‘behangsels’ ook opgezette vogels en andere exotische dieren waren te zien. Deze conversatiestukken gaven in die tijd status en aanzien.

Aert Schouman, geboren Dordtenaar, heeft nu een uitgebreide expositie in het Dordrechts Museum , te zien tot en met 17 september van dit jaar. Het hoogtepunt van de expositie is het Vogel Cabinet. Het behangsel is hier op ware grootte nagebouwd in de oorspronkelijke afmetingen die het had in het Stadhouderlijk Kwartier van Willem V. Later, toen het gebouw in de tijd van Napoleon een opleidingsgebouw werd, zijn de behangsels verwijderd en beland op de zolder van Huis ten Bosch. In 1975 werden die daar gevonden. Ze kregen een plek in een van de zalen. Het paleis van koning Willem-Alexander en zijn gezin wordt nu gerestaureerd. Ook de werken uit het Vogel Cabinet zijn in ere hersteld en ze zijn eenmalig te zien voor het publiek. Daarna keert het werk terug naar het paleis van de koning.

Schouman schilderde vogels vaak na van opgezette vogels. Op de behangsels zijn onder andere een secretarisvogel, trompetvogel en zonneral te zien.

De vraag naar exotische dieren was groot in die tijd. Preparateurs waren dus belangrijk bij het verbeelden van de dierenwereld. Soms ging dat wel eens mis en werden er dieren geprepareerd die niet bestonden, bijvoorbeeld een tweekoppige vink. Schouman wordt geroemd om zijn natuurgetrouwe weergave, maar dit fantasiebeest is er doorheen geglipt.

Later liet hij ook zelf dieren prepareren. Daarbij gaf hij veel aandacht aan de juiste houding van snavel en poten. Die juiste weergave was voor wetenschappers een belangrijke bron van informatie.