Vogelgriep doet nu ook broedvogels de das om

Waar normaal gesproken vogelgriep vooral vogels in de winter treft, doet deze ziekte dit jaar ook broedende vogels aan. Wageningen Bioveterinary Research heeft de ziekte vastgesteld bij onder andere meeuwen, brandganzen, zwanen, kauwtjes en buizerds. Bij de grote sterns op Texel heeft zich een ware slachting voltrokken; van 29 mei tot 13 juni zijn 1550 dieren geruimd rondom de Mokbaai. Inmiddels is vogelgriep ook aangetroffen bij 47 Nederlandse pluimveehouders. 

Vogelgriep heeft verschillende varianten, die opgedeeld worden in laag en hoog pathogeen. Laag pathogene varianten zijn eigenlijk altijd aanwezig in vogelpopulaties en maken de vogels niet ziek. De variant die nu rondgaat – de stam 2.3.4.4.B van het virus H5N1 – is echter hoog pathogeen, ziekmakend dus, en veroorzaakt grote sterfte onder vogels. Deze stam gaat al lang rond onder wilde vogels en pluimvee, nadat deze in 1996 is ontstaan op een ganzenboerderij in Guangdong in China.

Volgens Armin Elbers, epidemioloog bij Wageningen University and Research, is dit ten opzichte van de uitbraak van afgelopen winter geen andere ziekte; de uitbraak houdt alleen langer aan. Tot in het broedseizoen aanhoudende vogelgriep lijkt een trend, mogelijk veroorzaakt doordat migrerende watervogels steeds minder wegtrekken naar hun oorspronkelijke broedgebieden in noordelijke regionen. Doordat in Nederland veel en kwalitatief goed gras te vinden is, zijn er voor graseters als ganzen en smienten minder redenen naar het noorden te trekken.

Hoewel tussen pluimvee en wilde vogels uitwisseling van ziekte kan bestaan, zijn in Nederland tussen 2014 en 2022 geen gevallen bekend van gehouden vogels die wilde vogels besmetten, aldus Elbers. Vaker is het omgekeerd: wilde migrerende vogels die het virus overbrengen op pluimvee.

In de grote hoeveelheid kippen die we houden in Nederland (100 miljoen) schuilt echter gevaar, deze kunnen de bron zijn van potentieel voor de mens gevaarlijke variaties. “In de afgelopen honderd jaar is het meermaals bewezen dat intensieve veeteelt leidt tot dodelijke pandemieën.”, aldus Thijs Kuiken van het Erasmus MC.