Vleugelslakken vertellen ons alles over klimaatverandering

Zee-engelen en zeevlinders. Deze haast mythisch klinkende planktonslakken zijn voor evolutiebioloog Katja Peijnenburg een belangrijke wetenschappelijke bron. Deze vleugelslakken, waar de zee-engelen en zeevlinders samen onder vallen, kunnen ons namelijk van alles vertellen over klimaatverandering. En dat doen ze met hun slakkenhuisjes.

Het bijzondere aan vleugelslakken is dat ze dunne slakkenhuisjes hebben van kalk. Ze leven al ruim 100 miljoen jaar op onze aarde. Maar door de verzuring van de oceanen dreigen ze nu te verdwijnen. En dat is een groot probleem. Niet alleen omdat het een belangrijke voedselbron is voor andere soorten onderwater. Dit is ook een indicator dat het niet goed gaat met de aarde. Verzuring van de oceanen wordt namelijk veroorzaakt door een toename van CO2 in de atmosfeer en de oplossing daarvan in het water. De oceanen verzuren op dit moment tien keer sneller dan in de afgelopen 66 miljoen jaar. Het verzuren van het water zorgt ervoor dat de kalkhuisjes van de vleugelslakken niet goed ontwikkelen.

Katja verzamelde vleugelslakken van over de hele wereld. Deze onderzoekt ze nu in het lab in het Naturalis Biodiversity Center. De slakken hebben namelijk slakkenhuisjes waar je van alles aan kan meten. Ze kijkt welke soorten slakken waar leven, hoeveel soorten er eigenlijk zijn en of er veranderingen optreden. De verzuring blijkt nu al effect te hebben op de vleugelslakken in de poolwateren. Daar hebben de slakjes dunnere huisjes en soms zelfs helemaal geen huisjes meer. Dat kan een voorbode zijn van een nieuwe uitstervingsgolf. 

In geologische verleden vonden vijf grote uitstervingsgolven plaats. Die hingen vaak samen met de opwarming en verzuring van de oceanen. De laatste speelde zich 66 miljoen jaar geleden af. Toen verdween zeker 75 procent van al het leven op aarde, waaronder de bekende dinosauriërs. Nu gaat de biodiversiteit zo hard achteruit, dat we wellicht weer in een nieuwe uitstervingsgolf zijn beland. 

Vroege Vogels TV over Plankton is zaterdag 2 april 2022 om 19.50 uur te zien op NPO 2!