Vijfde "major hurricane" dit seizoen in de VS_27_09_2005

De vijfde "major" hurricane van dit seizoen in de VS, Rita, die zich in rap tempo ontwikkeld had van categorie 2 tot 5 is zaterdag 24 september rond 10 uur Ned. tijd als categorie 3 orkaan op de grens tussen Texas en Lousiana aan land gekomen.

Regengebied van Rita 25 september '05 (bron: Accu Weather)
De maximale gemiddelde windsnelheden van de orkaan Rita waren donderdag (22 september) opgelopen tot 280 km/uur. Met deze windsnelheden was de orkaan van de zwaarste categorie, 5 (>248 km/uur). Inmiddels zijn de windsnelheden sterk afgenomen en is Rita alleen nog te herkennen aan de bewolking en de enorme regen, die verder naar het noorden is getrokken.

Rita was bijzonder sterk met extreem lage luchtdruk
Hurricanes van de zwaarste categorie (5) komen niet vaak voor. In de VS is het voor zover bekend  drie keer gebeurd dat een hurricane van categorie 5 aan land ging. Dat was de "Labor Day" hurricane in 1935, Camille in 1969 en Andrew in 1992. In zo'n krachtige hurricane daalt de luchtdruk tot extreem lage waarden, die een gewone barometer zelfs niet meer kan aangeven. In het centrum van Katrina was een luchtdrukwaarde gemeten van 902 hectoPascal (voorheen millibar genaamd), in het oog van Rita zelfs 897 hPa! De luchtdruk in het oog van een orkaan is een maat voor de sterkte, hoe lager deze luchtdruk, hoe krachtiger de orkaan.
Bij de "Labor Day" hurricane in 1935 daalde de luchtdruk zelfs tot 892 hPa. Het wereldrecord is 870 hPa op 12 oktober 1979 in tyfoon Tip bij Guam.

Bijzonder actief hurricaneseizoen: namenlijst schiet mogelijk tekort
Toen Rita nog op zee was, waren er 7 orkanen tegelijkertijd actief, dit is zeer uitzonderlijk. Zie kaart WMO onderaan de pagina.
Verschillende meteorologische instituten verwachtten in het Caribisch gebied eerder dit jaar al een bijzonder actief hurricaneseizoen. Volgens de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) zal dit seizoen langer duren dan normaal met een grote kans op flinke stormen. Onderzoekers van de NOAA verwachten voor de hele periode tot 30 november zo'n 18 tot 21 tropische stormen, waarvan er vijf tot zeven het brengen tot "major hurricanes" (dat zijn zware hurricanes van minstens klasse 3), Rita is dus al de vijfde. Gemiddeld komen er 2 "major hurricanes" bij de VS aan land. Zie kaart onderaan pagina, hurricanes aan land in de VS 1950-2004.

Het seizoen is dit jaar ook uitzonderlijk snel op gang gekomen, in de eerste helft van juli waren er al vijf hurricanes ontstaan, een nieuw record zo vroeg in het seizoen. Het recordjaar is 1933 toen het Caribisch gebied 21 tropische stormen kreeg te verwerken. Mochten er meer dan 21 tropische stormen tot ontwikkeling komen, dan schiet de tevoren vastgestelde namenlijst tekort. Wanneer de namenlijst niet toereikend is en er na een hurricane met de letter W in dat seizoen nog meer hurricanes volgen (de letters X, Y en Z worden niet gebruikt), wordt een reservelijst aangebroken die bestaat uit de letters van het Griekse alfabet, Alpha, Beta enz.

Orkanen en klimaatverandering
Eén van de meestgestelde vragen over klimaatverandering is hoe orkanen (tropische cyclonen, tyfoons, hurricanes) zullen veranderen als de aarde opwarmt. De laatste jaren zijn orkanen krachtiger geworden, en leven ze langer. Het totale aantal orkanen -van alle categorien- is de laatste jaren licht gedaald. De toename zit in de orkanen van de categorie 4 of 5 op de schaal van Saphir Simpson, zoals Katrina en nu Rita. Kerry Emanuel verwacht in een vorige maand verschenen artikel in Nature dat deze trend door de opwarming van de aarde verder door zal zetten. Voor de toekomst kunnen we dus meer krachtige orkanen verwachten. Zie verder Krachtigere orkanen door klimaatverandering (Verder lezen).
 
Bron: KNMI