Tracy Metz: Roken en zoenen

Alle ogen zijn nu gericht op de heropende nationale schatkamer, het Rijksmuseum. Als Nederlander kom je er drie keer in je leven: als kind, als ouder en als grootouder. Behalve tussen pakweg je dertiende en je achttiende, zo vertelde mij de communicatieman. Die groep is verloren voor het museum, zei hij, ,,want die is alleen geïnteresseerd in roken en zoenen”.
Ik moest aan die apodictische uitspraak denken toen mij werd gevraagd deze week voor de Heimans en Thijsse Stichting een lezing te geven over de relatie tussen mens en natuur, vooral de jonge mens, in een verstedelijkte samenleving. Met de natuur is het niet anders dan het museum: je moet er vroeg bij zijn, want daarna zijn ze door de gierende hormonen tijdelijk onbereikbaar.

De digitalisering biedt evenwel nieuwe wegen naar de natuur, zeker voor de generatie die met computer en smartphone is grootgeworden. Volgens de Stichting Mijn Kind Online is van de Nederlandse peuters en kleuters al 78 procent online. Ze brengen zo’n 22 minuten per dag door op desktop computer, laptop of iPad - bijna evenveel als ze aan ‘ouderwetse’ boekjes besteden.

De natuur zelf zoekt ook naar digitale wegen om zijn verhaal te vertellen. En die slaan aan. Kijk maar naar het uitzinnige succes van volgdevos.nl, de webcam waarmee we allemaal vorige maand de geboorte van een nest vosjes in de Oostvaardersplassen konden volgen. Ooohhh, schattig! De BBC serie Earthflight liet ons met de ganzen meevliegen door een van de vogels een camera op z’n kop te binden. In de app store kun je gratis de prachtige app Leafsnap downloaden, waarmee je boombladeren kunt determineren. De iPhone is de hedendaagse botaniseertrommel.

Het kijken naar de natuur via een beeldscherm is natuurlijk een heel andere ervaring dan het fysiek buiten zijn. Die ervaring is gemediatiseerd en daarmee wellicht afstandelijker. Maar tegelijkertijd komt de natuur wel heel dichtbij. Ik had die vosjes nooit gezien als ik zelf in de Oostvaardersplassen had rondgelopen, sterker nog, ik mag helemaal niet in de Oostervaardersplassen kómen.

De digitale natuur is een ánder soort natuurbeleving, die op een ándere manier echt is. Voor de peuters die nu op de bank hangen met mama’s iPad is het scherm een sleutel tot een wereld die ze nog helemaal gaan ontdekken, zowel digitaal als fysiek, als ze die iPad tenminste wegleggen en naar buiten gaan. Ook als ze over tien jaar pauze nemen om te roken en zoenen.