Tom Bade: Verzekerd van bos

We leven in de hoogtijdagen van tradities en van marktwerking. En die marktwerking leidt vreemd genoeg soms ook weer tot nieuwe tradities. Want december is tegenwoordig ook de maand waarop we allemaal heel traditioneel onze jaarlijkse zorgverzekering afsluiten. 

Moet je je voorstellen dat we de marktwerking van de zorg zouden loslaten op de natuurbescherming? Dat je verplicht lid zou moeten zijn van een groene club, maar dat je dan wel aan het einde van het jaar mag switchen tussen Geldersch Landschap of Natuurmonumenten.

Dat je je eigen natuurpakket mag samenstellen en kan aangeven of je de wolf, of de lynx terug wilt in Nederland.

Marktwerking in de natuurbescherming het lijkt een grap, maar feit is dat marktwerking in de natuurbescherming tegenwoordig in opmars is. Uiteraard als gevolg van bezuinigingen door de overheid.

Ik zou daar geen problemen mee hebben, ware het niet dat op dit moment niet de markt (dus u) de prijs betaalt, maar de natuur: Of beter gezegd, het bos. Of nog beter gezegd: de bomen. Want dat lijkt toch nog steeds het ultieme verdienmodel te zijn: hout oogsten.

Wat mij persoonlijk altijd het meeste tegenstaat als tegenwoordig ergens in het bos, het park, of langs de weg de oranje streepjes op de bomen verschijnen......zijn de smoesjes waarmee deze kap wordt verkocht.

In plaats van dat de beheerders de ruggengraat hebben om tegen burgers te zeggen 'we hebben gewoon het geld nodig', moeten wij het doen met allerlei flauwekul argumenten zoals: ruim baan voor de bomen, we moeten exoten verwijderen, we gaan een zichtlijn herstellen, dit is een onderdeel van natuurherstel, of we moeten achterstallig onderhoud wegwerken.

Dit alles suggereert dat bomen kappen geld kost. Dat is echter niet het geval. Het bos fungeert sinds enige tijd namelijk vooral als een groen collectebusje dat weliswaar niet aan de hand van een groen gekleed mannetje aan uw deur verschijnt, maar wel jaarlijks wordt geleegd door de terreinbeheerders om hun groene broekje op te houden.

Dat moet anders. De belangrijkste les die ik heb geleerd is dat in Nederland natuurbeheer vooral succesvol is in combinatie met water en veiligheid. Je hoeft maar te roepen dat om onze veiligheid te garanderen de rivieren meer ruimte nodig hebben en hatsiekadee daar gaan we aan de slag met nevengeulen en ooibossen. Wilt u van onze bagger wadden maken? Geweldig. Moeten we de kust beschermen. Hup, krijg je zo een zandmotor.

De afgelopen dertig jaar sinds plan Ooievaar is dan ook langs onze rivieren en grote wateren overal nieuwe natuur verschenen, terwijl op de afgekloven zandgronden iedereen in de bossen op een afgezaagd houtje zat te bijten.

Tegen deze achtergrond lijkt mij dan ook de koppeling tussen waterbeheer en natuurbeheer de beste oplossing. De terreinbeheerders moeten in ons natte Nederland betaald krijgen voor de wezenlijk blauwe functies die de natuur vervult, zoals waterberging en waterzuivering. En tegen dié achtergrond lijkt het mij oprecht een goede zaak dat we Staatsbosbeheer gaan onderbrengen bij de waterschappen. Waterschapen zijn namelijk continu op zoek naar locaties voor waterberging en onze bossen en natuurgebieden kunnen die ecosysteemdienst prima vervullen. Sterker nog dat doen ze al massaal. Alleen gratis. Dat moet anders.

Wij betalen in de toekomst gewoon allemaal voor de bescherming van ons bos via de waterschapsheffing.

Is dat duur? Welnee een duppie erbij op zijn best...als dat al nodig is. Voor dat geld ben je nergens lid van of sluit je nergens een verzekering af. Dan is het probleem van Staatsbosbeheer dat zij geen leden mag hebben ook opgelost. We zijn allemaal lid.

Is echt. Want een waterschap is natuurlijk eigenlijk helemaal geen overheid, maar een vereniging van eigenaren waarin burgers samen het waterbeheer in hun regio vormgeven. En wat mij betreft in de toekomst dus ook het bosbeheer.

Allemaal heel democratisch.

Feitelijk is mijn voorstel trouwens ook nog eens een mooie vergroening van het belastingsysteem. En de boswachters mogen natuurlijk lekker in een groen pak blijven rondlopen, want dat blauw steekt zo af in het bos.

Maar het belangrijkste is dat we met het koppelen van onze natuur aan waterbeheer een duurzame bron van financiering onder ons bosbeheer leggen en we eindelijk kunnen kappen met kappen. Dat lijkt mij een goed begin van een mooie traditie, waarbij wij in de toekomst verzekerd zijn van bos.