Steeds meer geld voor steeds minder grutto's, beleid werkt niet

Het beleid om weidevogels zoals de grutto te beschermen en te behouden voor het Nederlandse landschap werkt niet. Sinds het begin van deze eeuw is het bedrag dat boeren kunnen krijgen om beschermende maatregelen te nemen acht keer hoger geworden. In die tijd is het aantal grutto's met de helft gedaald. Het beleid van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is dus niet succesvol, terwijl het wel beter kan.

Die conclusie trekt de Algemene Rekenkamer in het rapport Waar is de Grutto?. Het rapport is dinsdag aangeboden aan de Tweede Kamer. Landbouwminister Carola Schouten, die het rapport eerder mocht inzien, vindt de conclusies van de Rekenkamer te eenzijdig. Zij ziet wel positieve ontwikkelingen, al groeit de weidevogelstand nog niet. De grutto is als nationale vogel van Nederland het icoon van de weidevogels. Maandag werd bekend dat er dit voorjaar weer te weinig grutto's zijn opgegroeid.

Beleid om weidevogels te beschermen stamt al uit 1975. Na 45 jaar gaat het nog steeds niet goed met die vogels, aldus de Rekenkamer. In 2001 was er 4,2 miljoen euro aan subsidie beschikbaar voor beschermende maatregelen. In 2020 was dat bedrag gegroeid tot 33,4 miljoen euro. In die twintig jaar is het aantal broedparen van de grutto gedaald van 60.000 naar 30.000. Meer dan de helft van alle grutto's ter wereld broedt in Nederland.

Boeren werken wel mee met het gruttobeleid, aldus de Rekenkamer. Maar dat gebeurt maar op 15 procent van het totale aantal akkers dat daarvoor geschikt zou zijn, met name in het noorden van het land en in het Groene Hart. Ook kiezen boeren bijna altijd voor subsidie voor het markeren van nesten, zodat die niet onder tractorwielen terechtkomen. Betere maatregelen zijn het aanleggen van tijdelijke greppels en het verhogen van het grondwaterpeil. Dat zorgt voor insecten die de vogels kunnen eten en houdt roofdieren op afstand van de nesten. De minister weet niet waar het subsidiegeld precies aan wordt besteed. Ze zou moeten sturen op de juiste keuzes.

Minister Schouten wijst op het nieuwe Aanvalsplan Grutto, dat natuurorganisaties hebben gemaakt en dat zij heeft "omarmd". Hierin staan veel nieuwe maatregelen. Maar de Rekenkamer zegt dat er al meer van dergelijke plannen zijn geweest en dat die ook niet hebben gewerkt.

Vogelbescherming Nederland zegt zich te herkennen in de conclusies van de Rekenkamer. Volgens de organisatie is het "5 voor 12" voor de weidevogels en levert het huidige subsidiestelsel onvoldoende resultaat op voor de grutto. De Vogelbescherming is deels positief over het Aanvalsplan, maar stelt dat er een "werkelijke omslag in het beleid voor agrarisch natuurbeheer" nodig is om de gruttopopulatie op peil te krijgen. De natuurbeschermingsorganisatie zegt te hopen dat "het nieuwe kabinet deze handschoen oppakt".

Bron: ANP