Spreeuw kampioen imiteren van Star Wars robot R2-D2

Er zijn veel vogels die de typische piepjes, fluitjes en bliepjes van de Star Wars robot R2-D2 kunnen nadoen. Toch is er maar één echte kampioen in het imiteren van de robot en dat is de spreeuw. Door een toevalligheid kwam bioloog Nick Dam van de Universiteit Leiden op dit onderwerp voor zijn onderzoek.

Al scrollend op sociale media kwam Dam allerlei video’s tegen van vogels die de geluiden van de fictieve robot R2-D2 imiteren. Met deze beelden startte hij een uniek onderzoek. Nog nooit eerder deden zoveel verschillende vogels hetzelfde deuntje na. Hierdoor konden de onderzoekers de verschillende soorten vogels goed met elkaar vergelijken.

Kijk hieronder naar een voorbeeld van een filmpje op YouTube. De spreeuw maakt allerlei geluiden en halverwege hoor je het specifieke geluid van de Star Wars robot:

Dam zette de beelden van de vogels om in MP3 bestanden en legde deze vervolgens over het originele geluidsfragment van R2-D2. Zo kon de onderzoeker heel precies zien welke vogels er in deze taak uitblonken en welke soorten hier meer moeite mee hadden. Een van de verklaringen is het gehoor van de vogels. "De meeste dieren hebben een absoluut gehoor", vertelt Michelle Spierings, senior onderzoeker aan de Universiteit Leiden. Mogelijk is dit bij papegaaien anders. Bij mensen komt een absoluut gehoor maar weinig voor. Iedereen wordt er mee geboren, maar op latere leeftijd heeft slechts 1 op de 10.000 mensen een absoluut gehoor.

Ook blijkt dat de grote papegaaien, met relatief de grootste hersenen, het minst presteren op dit gebied. De oorzaak kan zijn dat grote vogels meer kunnen onthouden en minder hoeven te oefenen op een deuntje. "Maar", legt Spierings uit, "het kan ook dat de grotere papegaai het met opzet doet." Dat zou betekenen dat deze groep met opzet veranderingen aanbrengt om zich op een andere manier te uiten en dus over muzikaliteit beschikken. Naar deze theorie doet Spierings al langer onderzoek. Hieraan verbonden is het Bird Singalong project, wat onderdeel is van het onderzoek.

Hieronder nog een voorbeeld van imiterende parkiet op YouTube. Deze vogel heeft ook geleerd om R2-D2 te imiteren:

Toch zijn de kleine papegaaisoorten niet de beste imitatoren in het onderzoek van Dam en Spierings. Dat blijkt namelijk de spreeuw te zijn. "Dat licht aan zijn geluidsorgaan", legt Dam uit. Vogels hebben niet zoals mensen stembanden, maar een syrinx waarmee ze geluid kunnen produceren. "De spreeuw kan zijn luchtgeleiders los van elkaar bewegen", zegt Dam. Dat maakt dat ze meerdere geluiden tegelijkertijd kunnen maken, ideaal voor R2-D2-achtige geluidjes.

• Lees meer over het Star Wars onderzoek