Slow life in Zuid-Afrika - Anneke Naafs

Een vreemde eend op de Vroege Vogels redactie. En dan nog wel één van de televisie. En dat zijn strikt gescheiden werelden: de televisie en de radio. Soms zelfs rivaliserende werelden. Want bij de radio ergeren ze zich dat al het geld naar televisie gaat, en bij televisie zijn ze jaloers dat het bij de radio zo gezellig is. Bijna iedereen bij televisie is wel bij de radio begonnen en dat ze missen nog steeds. Desondanks én alle crossmediale initiatieven ten spijt: we leven apart en zo zal het blijven.
Totdat je voor de televisie naar Zuid-Afrika gaat om een reportage te maken over klimaatverandering in Westkaap. Het is in de natuur en dan zijn ze er als de kippen bij, die Vogels. "Of ik dan ook iets voor Vroege Vogels zou kunnen maken", vraagt de eindredacteur. Nog voor ik me realiseer waar ik aan begin raken mijn gedachten op drift. Lekker, geen cameraploeg! Lekker geen video! Lekker in mijn eentje! Nooit meer uitlichten! Heerlijk! Radio!

Maar 's nachts in bed slaat de twijfel toe. Radiomaken en televisiemaken vergen toch wel een totaal andere benadering. Samengevat moet je bij televisie zo veel mogelijk je mond houden en toeslaan met puntige vragen. En bij radio maak je televisie voor blinden. Alles moet beschreven worden. Wat je niet vertelt is er niet. En voor die beide kunstjes zijn vier draaidagen gepland. Geloof mij, dat is weinig. Ik woel wat nachten door, neem manmoedig een ultra-modern radio-opname-apparaat in ontvangst waarvan ik geen idee heb hoe het werkt, wordt opgehaald door een cameraman en geluidsman en vlieg naar de winter op het zuidelijk halfrond. Niet klimaatneutraal uiteraard, dat is te duur. Het blijft de publieke omroep.

Maar er dienden zich nog andere problemen aan. De reportage moet gaan over de grotere droogte die klimaatdeskundigen voorspellen voor Afrika. Daardoor mislukken de oogsten van veel kleine boeren. Wat schetst onze verbazing? Bij aankomst stortregent het in Kaapstad. En de volgende dag, zondag, in Swartland óók. En maandag óók.
Stortregens horen bij de aangekondigde verandering van het klimaat in Afrika. Meer droogte in de zomer, onvoorspelbare regens in de winter. En voor een buitje zijn wij bij de televisie heus niet bang. Maar de camera-man schudt zijn hoofd: zoveel water zou de camera niet overleven. We konden alleen maar binnen draaien. Nee, dat is lekker voor een reportage over boeren en de landbouw.

Een lichte paniek maakt zich inmiddels van mij meester. Ik had nog maar weinig televisie kunnen maken.  Radio was allang geen zorg meer. Radio was er een overzichtelijk probleem geworden. Een uitdaging zelfs, mijn redding. Niemand die het ziet als je een interview in de regen maakt, kom daar maar eens om bij televisie!

Op dinsdag trekt de mist van regen op en kunnen we dan toch de bergen in om te praten met zwarte boeren. Na de val van het apartheidsregime hebben zij  eindelijk hun eigen grond kunnen verwerven. In de middag neemt Augusta Thomas uit het dorpje Goedverwacht ons mee naar haar land.  Stapvoets rijden we kilometers de bergen in, dwars door struikgewas (bedenk: húúrauto!!), rivieren overgestoken(!) en uiteindelijk vast komen zitten. Te voet gaan we verder. We verdelen de zware televisie-apparatuur. En zo zien we een uur wandelen verder Augusta?s  land. Tegen de heuvel, totaal uitgedroogd. Door gebrek aan water is alles dor en dood. Een jaar landarbeid heeft niets opgeleverd. "Het reen nie als het moet reen nie", zegt ze.

Inmiddels begint het  bijna te schemeren, de tijd dringt. Draaidag nummer drie zit er bijna op. Schemer, alweer een onwenselijk natuurverschijnsel dat het televisiemaken in de weg staat. Want op televisie is schemer gelijk aan donker. En donker is gelijk aan geen beeld.

Mijn wanhoop slaat in al zijn omvang toe als Augusta na deze tocht ons interview nog niet wil opnemen. Zouden we niet beter eerst iets bij een tante kunnen eten? Kopje thee dan misschien? Even een half uurtje relaxen??? De ploeg kijkt me hongerig aan. Wij zijn al 8 uur op pad zonder eten en drinken. Maar ook: nog nauwelijks iets bruikbaars kunnen opnemen. Ik zie de blik van een boze eindredacteur voor mijn geestesoog, krijg visioenen van de penningmeester. "We have to do it now!"spreek ik Augusta ferm toe.

Ze kijkt me een tijdje meewarig aan. En ik kijk haar ook eens echt aan. Zoveel wijzer, zoveel rijker, zoveel slimmer is ze.
"You have to live the slow life, Anniki; you really have to start to live the slow life."

We hebben het interview gedaan, ik heb nog anderhalve dag heel veel gedraaid, en dezer dagen heel driftig gemonteerd. Tijd voor the slow life.

Anneke Naafs - Crossmediaal medewerker VARA