Schimmige sojaketen: hoe Nederlands vlees en zuivel ontbossing voeden

FrieslandCampina, Vion en de drie grootste veevoerbedrijven pakken ontbossing in hun sojaketen niet aan. Dit blijkt uit een onderzoek van Milieudefensie. Het onderzoek vormt onderdeel van de uitzending van Zembla. Het kijkt naar Nederlandse bedrijven in de keten van sojahandelaar Bunge. Bunge is sinds 2019 met bijna 60.000 hectare ontbossing in Brazilië, zo‘n 120.000 voetbalvelden, in verband gebracht. Milieudefensie wil een klimaatplicht voor bedrijven die ze verplicht klimaatschade zoals ontbossing uit hun keten te verbannen.

Wouter Kolk, campagneleider Milieudefensie Klimaatplicht: "Het is  ontluisterend dat er, midden in de klimaatcrisis, nog zoveel wordt ontbost. Bossen zijn de longen van de aarde en die hebben we keihard nodig om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen. De hele keten van grote spelers als FrieslandCampina en Vion moet verplicht ontbossingsvrij worden."

De grootste veevoerproducenten ForFarmers, De Heus en Agrifirm die samen naar schatting 600.000 ton Braziliaans sojaschroot gebruiken, zijn een centrale schakel in de Nederlandse sojaketen. Er zijn ten minste 28 binnenvaartschepen vanuit Bunge in Amsterdam naar verschillende locaties van De Heus gegaan tussen mei en september 2021. In dezelfde periode zijn er minstens twee boten vanuit Amsterdam naar verschillende locaties van Agrifirm en twee naar ForFarmers gegaan. Dit is vastgesteld door middel van Automatic Identification System (AIS)-tracking van binnenvaartschepen.

De drie veevoerproducenten hebben samenwerkingsverbanden met FrieslandCampina en Vion en leveren veevoer aan boeren die vervolgens hun melk en vlees aan FrieslandCampina en Vion leveren. De zakelijke relaties zijn vastgesteld via websites, verschenen artikelen in vakbladen en interne, anonieme bronnen.

Milieudefensie heeft middels een brief de onderzochte bedrijven gevraagd of ze soja afnemen van Bunge en wat ze doen om ontbossing tegen te gaan. In reactie hierop valt op dat de bedrijven nog altijd vasthouden aan certificering, terwijl deze bewezen ineffectief is. Kolk: "Vrijwillige certificering is een farce die een papieren werkelijkheid heeft gecreëerd. Er moet een klimaatplicht voor vervuilers komen die bedrijven van boon tot bord dwingt ontbossing te beëindigen en de uitstoot drastisch te verminderen."

Een grote uitdaging in dit onderzoek is het gebrek aan openbare informatie. De keten van Vion en FrieslandCampina is schimmig, waardoor ze geen ontbossingsvrij-garantie kunnen geven voor hun producten. In de klimaatzaak tegen Shell is vastgesteld dat de oliegigant verantwoordelijk is voor het effect van de hele keten op klimaatverandering. Milieudefensie wil daarom gelijke monniken, gelijke kappen: alle grote vervuilers moeten door hun hele keten de uitstoot in lijn brengen met het klimaatakkoord van Parijs.

Bron: Milieudefensie