Schedel van het oudste reptiel ooit in Nederland gevonden

Op 19 april krijgt Naturalis een nieuw collectiestuk. Niet alleen nieuw voor het museum, maar ook nieuw voor de wetenschap. Het gaat om een schedel van het oudste en kleinste reptiel, die ooit in Nederland is gevonden, de Nothosaurus winkelhorsti. Een nieuwe soort, die aan de basis van de stamboom van de Nothosaurus-familie staat. De schedel dankt zijn bijzondere naam aan degene die hem gevonden heeft in de groeven van Winterswijk, amateurpaleontoloog Herman Winkelhorst. Jarenlang is de vondst, die al in 1990 plaats heeft gevonden, onopgemerkt gebleven. Pas in 2008 werd de schedel beschreven en werd het belang hiervan voor de wetenschap duidelijk. De schedel wordt tijdelijk tentoongesteld in de entreehal van het museum.

Het schedeltje is maar 4,5 centimeter groot, maar heel belangrijk voor de wetenschap. Het behoort toe aan de kleinste en meest primitieve Nothosaurus van de wereld. Nothosaurus was een belangrijke familie van visetende reptielen die zo’n 240 miljoen jaren geleden leefde in de zeeën van het Trias. In de voorafgaande periode, het Perm, was er sprake van extreme ‘global warming’ en was 95 % van het leven in de zeeën uitgestorven. De Nothosauriërs  bleven echter zeer succesvol en waren op vele plaatsen langs de kusten van het oercontinent Pangea te vinden. Deze vondst geeft dan ook een unieke blik op hoe leven zich ontwikkelt onder extreme omstandigheden.

Nothosaurus winkelhorsti helpt ons beter begrijpen hoe de evolutie van de Nothosauriërs is verlopen. Grootte is een kenmerk dat binnen soorten razendsnel (10-tallen generaties) kan veranderen als de omstandigheden daar om vragen. Ook binnen de soort Nothosaurus heeft dit mogelijk gespeeld: N. winkelhorsti  is drie keer zo klein als de tot nog toe bekende schedels van andere soorten. Kortom: een belangrijk object voor de wetenschap en zeer bijzonder in de collectie van Naturalis.

Bron: Naturalis