Europa moet milieu-effecten schelpdiervisserij Mauretanië onderzoeken

De Nederlandse multinational Holland Shellfish (voorheen Heiploeg Shellfish) heeft vergevorderde plannen om op venusschelpen te gaan vissen voor de kust van Mauritanië. In december zullen inspecteurs van de Europese Unie in Mauritanië gaan kijken of de venusschelpen aan de Europese eisen van voedselkwaliteit voldoen. Als dat zo is, dan zou Mauritanië over enkele maanden al licenties kunnen uitgeven voor de vangst en export van venusschelpen. Europarlementariër Dorette Corbey (PvdA) vindt het ondenkbaar dat Europa alleen naar de voedselkwaliteit kijkt en niet naar de mogelijke ecologische gevolgen van de schelpdiervisserij voor de kust van Mauritanië. In het VARA Radio 1 programma Vroege Vogels kondigde Corbey aan vragen te zullen stellen in het Europese Parlement.

De Europese Unie heeft de afgelopen jaren een samenwerking gesubsidieerd tussen het Nederlandse mariene onderzoeksinstituut IMARES in IJmuiden en de Mauritaanse zusterorganisatie IMROP. Uit die samenwerking is onder andere het systeem van kwaliteitsborging ontstaan, dat nu de voedselkwaliteit van de venusschelpen moet garanderen. Corbey zal de Europese Commissie vragen óók een onafhanklijk onderzoek te laten verrichten naar de ecologische gevolgen van de schelpdierwinning. "Het is vreemd dat we eerst de grootschalige winning van kokkels in onze eigen Waddenzee verbieden omdat het zo schadelijk is voor de natuur en vervolgens alleen maar naar de voedselkwaliteit vragen wanneer we schelpdieren importeren uit West-Afrika", aldus Corbey. "We zouden op zijn minst moeten zorgen dat Mauritanië alle informatie krijgt over ecologische schade door dit soort visserij elders in de wereld. We hebben de laatste tijd al genoeg ellende geëxporteerd naar Afrika", aldus Corbey, doelend op de recente giframp met de scheepslading van de Probo Koala in Ivoorkust. "Wij hebben in Europa terecht hele zorgvuldige regels als het om bescherming van de natuur gaat. Dan mag je van ons, Europa en Nederland, verwachten dat we dezelfde zorgvuldigheid toepassen op activiteiten in ontwikkelingslanden."  

Ook diverse natuur- en milieuorganisaties, waaronder IUCN-West Afrika, de Stichting WAD en het Wereld Natuurfonds, hebben hun grote zorgen geuit over de voorgenomen exploitatie van de schelpdierbanken bij Mauritanië. Volgens Carel Drijver, hoofd van het Oceanen en Kusten programma van het Wereld Natuurfonds zou Mauritanië eerst een gedegen onderzoek moeten doen naar de ecologische en ook de sociale gevolgen van schelpdierwinning. "Nederland en ook IMARES zouden zich daarvoor actief moeten inzetten. Deze schelpdierbanken liggen vlakbij het waardevolle natuurgebied Banc d'Arguin. Ze maken dus deel uit van hetzelfde ecosysteem. De Banc d'Arguin is bijvoorbeeld de belangrijkste haaienkraamkamer van West-Afrika. De jonge haaien leven ook van venusschelpen! Dus voordat je schelpdieren gaat winnen moet je goed onderzoeken wat de exacte betekenis is van deze dieren in het grote geheel. Bovendien kan schelpdierwinning grote consequenties hebben voor de visserij van de lokale Imraguen-bevolking op inktvissen. Ook die inktvissen leven onder andere van venusschelpen."
Drijver zegt zich erover te hebben verbaasd dat hij tot nog toe niets had gehoord van Holland Shellfish of IMARES over de Mauritaanse plannen. "Je zou toch op zijn minst hopen dat ze contact zoeken met de natuur- en milieubeweging. Verantwoord ondernemen betekent immers dat je niet alleen naar de voedselveiligheid kijkt, maar ook naar een ecologisch duurzame manier van werken. Tot nu toe is nergens op de wereld duurzame schelpdierwinning op dit soort schelpen mogelijk gebleken. Als er al visserij zou gaan plaatsvinden op venusschelpen, dan zou dat op zijn minst onder de strenge voorwaarden van het Marine Stewardship Council, MSC, moeten gebeuren", aldus Drijver. "Maar voorlopig geldt het voorzorgprincipe: bij twijfel, niet opzuigen!"

De venusschelpen van Mauritanië leven op een diepte van ongeveer 25 meter, net buiten het waardevolle getijdengebied Banc d'Arguin. Voor de winning van venusschelpen is een zelfde 'bodemberoerende techniek' nodig als voor de mechanische winning van kokkels. De schelpen worden dan met grote 'stofzuigers '  uit de bodem geslurpt. Daarbij wordt al het leven in de bovenste laag van de bodem voor vele jaren vernietigd, zo blijkt uit diverse wetenschappelijke publicaties. Vanwege die grote schade aan het ecosysteem werd de winning van kokkels eind 2004 in de Waddenzee verboden. In de Zeeuwse Delta is kokkelvisserij nog wel toegestaan.

Behalve als kraamkamer van haaien, is de kustnatuur van Mauritanië ook van groot belang voor de vele wadvogels die ook in onze Waddenzee voorkomen. Vogels als de kanoetstrandloper tanken in onze Waddenzee bij, alvorens de winter voor de kust van Mauritanië door te brengen.

luister naar de discussie in de uitzending van 1 oktober 2006 >>