Rita categorie 5 hurricane met extreem lage luchtdruk

Vijfde "major hurricane" dit seizoen in de VS

De vijfde "major" hurricane van dit seizoen in de VS, Rita, heeft zich in rap tempo ontwikkeld van categorie 2 tot categorie 5 en trekt verder in westnoordwestelijke richting over de Golf van Mexico richting de Texaanse kust.

De maximale gemiddelde windsnelheden van de orkaan Rita zijn opgelopen tot 295 km/uur, met windstoten tot 340 km/uur. Daarmee valt Rita in de zwaarste categorie, categorie 5 (> 248 km/uur), en kan zich boven het warme zeewater in de Golf van Mexico nog verder ontwikkelen. Rita wordt extreem gevaarlijk genoemd en is minstens zo sterk Katrina, die op zee categorie 5 was en als categorie 4 hurricane bij New Orleans aan land ging. Het gebied met wind van orkaankracht (> 118 km/uur) strekt zich uit tot 295 km vanaf het centrum van de orkaan.
De huidige verwachting van het Europese weercentrum ECMWF is nog steeds dat Rita bij de Texaanse kust aan land komt. Eenmaal boven land neemt de verwoestende orkaan in kracht af.

Behalve wind veroorzaakt ook deze orkaan hoge golven en veel neerslag in een wijde omgeving. Vrijdag (Ned. tijd) wordt er 200-300 mm regen verwacht aan de westelijke en centrale kust van de Golf van Mexico. Plaatselijk kan er 400 mm vallen. Iedere mm regen is één liter op iedere vierkante meter. Ook in zuidelijk Louisiana wordt 50-100 mm verwacht, inclusief de omgeving van New Orleans.

Rita bijzonder sterk en extreem lage luchtdruk
Hurricanes van de zwaarste categorie (5) komen niet vaak voor. In de VS is het voor zover bekend slechts 3 keer gebeurd dat een hurricane van categorie 5 aan land ging. Dat was de "Labor Day" hurricane in 1935, Camille in 1969 en Andrew in 1992. In zo'n krachtige hurricane daalt de luchtdruk tot extreem lage waarden, die een gewone barometer zelfs niet meer kan aangeven. In het centrum van Katrina was een luchtdrukwaarde gemeten van 902 hectoPascal (voorheen millibar genaamd), in het oog van Rita is zelfs al een luchtdruk van 897 hPa gemeten! De luchtdruk in het oog van een orkaan is een maat voor de sterkte, hoe lager deze luchtdruk, hoe krachtiger de orkaan.
Bij de "Labor Day" hurricane in 1935 daalde de luchtdruk zelfs tot 892 hPa. Het wereldrecord is 870 hPa op 12 oktober 1979 in tyfoon Tip bij Guam.

Bijzonder actief hurricaneseizoen: namenlijst schiet mogelijk tekort
Er zijn momenteel 7 orkanen actief, dit is zeer uitzonderlijk.
Verschillende meteorologische instituten verwachtten in het Caribisch gebied eerder dit jaar al een bijzonder actief hurricaneseizoen. Volgens de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) gaat het seizoen langer duren dan normaal met een grote kans op flinke stormen. Onderzoekers van de NOAA verwachten voor de hele periode tot 30 november zo'n 18 tot 21 tropische stormen, waarvan er vijf tot zeven het brengen tot "major hurricanes" (dat zijn zware hurricanes van minstens klasse 3), Rita is dus al de vijfde. Gemiddeld komen er 2 "major hurricanes" bij de VS aan land.

Het seizoen is dit jaar ook uitzonderlijk snel op gang gekomen, in de eerste helft van juli waren er al vijf hurricanes ontstaan, een nieuw record zo vroeg in het seizoen. Het recordjaar is 1933 toen het Caribisch gebied 21 tropische stormen kreeg te verwerken. Mochten er meer dan 21 tropische stormen tot ontwikkeling komen dat schiet de tevoren vastgestelde namenlijst tekort. Wanneer de namenlijst niet toereikend is en er na een hurricane met de letter W in dat seizoen nog meer hurricanes volgen (de letters X, Y en Z worden niet gebruikt), wordt een reservelijst aangebroken die bestaat uit de letters van het Griekse alfabet, Alpha, Beta enz.

Orkanen en klimaatverandering
Eén van de meestgestelde vragen over klimaatverandering is hoe orkanen (tropische cyclonen, tyfoons, hurricanes) zullen veranderen als de aarde opwarmt. De laatste jaren zijn orkanen krachtiger geworden, en leven ze langer. Het totale aantal orkanen -van alle categorien- is de laatste jaren licht gedaald. De toename zit in de orkanen van de categorie 4 of 5 op de schaal van Saphir Simpson, zoals Katrina en nu Rita. Kerry Emanuel verwacht in een vorige maand verschenen artikel in Nature dat deze trend door de opwarming van de aarde verder door zal zetten. Voor de toekomst kunnen we dus meer krachtige orkanen verwachten.

Bron: KNMI