Rioolput ideale leefomgeving voor zeldzame varensoorten

Tenminste zes varensoorten die vermeld staan op de Rode Lijst van bedreigde plantensoorten blijken zich opperbest te voelen in de rioolputten van Utrecht. Dat blijkt uit een inventarisatie door FLORON-medewerker Wim Vuik, die gedurende twee en een half jaar alle 60.000 putten van de stad geinventariseerd heeft.
Tot zijn grote verbazing vond hij niet alleen veel exemplaren van de bedreigde Zachte Naaldvaren, de Zwartsteel en de Blaasvaren, maar ook de Tongvaren, de IJzervaren en zelfs de Gebogen Driehoeksvaren  kunnen zich er prima handhaven. Vuik ziet dan ook geen reden om deze soorten nog langer op de Rode Lijst van bedreigde plantensoorten te laten staan.

Wim Vuik, die districtscoordinator is van FLORON (Stichting Floristisch Onderzoek Nederland) maakte dit op 7 januari bekend in een uitzending van het VARA radio 1 programma Vroege Vogels.

Zijn ontdekking deed hij bij toeval, toen hij in een rioolput vlakbij zijn huis iets groens zag doorschemeren. Het bleek om de zeldzame Tongvaren te gaan. Een snel onderzoek leverde zoveel varensoorten op, dat hij besloot de hele stad Utrecht te inventariseren. Het kostte hem twee en een half jaar om alle 60.000 rioolputten te onderzoeken (Leidse Rijn niet meegenomen), maar de resultaten waren verbluffend.
Rioolputten blijken een ideaal leefgebied voor varens, want de aantallen die hij vond waren enorm. Vooral nieuwbouwwijken en industriegebied Lage Weide blijken voor varens een speciale voorkeur te hebben. Factoren die meespelen zijn het vochtige klimaat, een specifieke hoeveelheid licht en de relatief geringe verstoring. Niet alleen vond hij veelvuldig de Mannetjesvaren, de Steenbreekvaren, Stekelvaren en Eikvaren, maar ook Rode lijstsoorten als Tongvaren, IJzervaren, Blaasvaren, Zachte Naaldvaren, Zwartsteel en Gebogen Driehoeksvaren. Soorten die wat hem betreft makkelijk van de Rode Lijst gehaald kunnen worden, als je er tenminste van uitgaat dat ze zich ook bevinden in rioolputten van andere steden.
Hij sluit niet uit dat er nog meer bedreigde varensoorten te vinden zijn, die bij nader inzien helemaal net zo bedreigd zijn.

FLORON directeur Baudewijn Odé is van plan meer systematisch naar de varensoorten te gaan zoeken. Probleem daarbij is wel dat onderzoek van rioolputten nogal wat mankracht vergt, dat niet altijd makkelijk te vinden is. Inventarisatie van plantensoorten blijft toch altijd nog voor een groot deel vrijwilligerswerk.
Maar dat de Rode Lijst van 2009 er anders komt uit te zien wat de varens betreft
is volgens hem wel zeker.

Overigens vond Wim Vuik niet alleen zeldzame varens in de putten, maar ook bijzondere plantensoorten als Marjoleinbekje en Klein Glaskruid, diverse mossoorten en zelfs vleermuizen. Vuik deed al eerder onderzoek naar flora in regenpijpen en dakgoten en ook dit leverde verrassende resultaten op.

luister naar de reportage (Windows Media Player) >>>