Rietsnijden, zeearend, de fenolijn en alle overige onderwerpen

Luister de overige reportages en interviews uit de uitzending van 24 januari 2021 terug op de volgende startpunten:

00:00 - Rietsnijden moet in de winter
08:24 - Knallende bomen
17:20 - Schilderachtig Naardermeer
24:35 - Waarom gaat het zo goed met de zeearend?
39:37 - Hebben de vogels het zwaar met deze vorst?
53:00 - Einde jacht op konijn en haas?
1:00:15 - Fenolijn

In eerste instantie was ze helemaal niet zo onder de indruk van de komst van de zeearend naar Nederland. Maar nadat bioloog en wetenschapsjournalist Nienke Beintema een tijdje in de wildernis in Canada had gewoond en bij terugkomst er in Nederland verschillende paartjes zeearenden bleken te broeden, is ze gaan onderzoeken hoe dat kan: dat het grosso modo achteruitgaat met de natuur, maar dat het met de zeearend juist goed gaat. In haar boek “De zeearend” beschrijft ze niet alleen haar eigen, soms spectaculaire ontmoetingen met zeearenden, maar doet ze ook verslag van haar onderzoek naar het succes van deze machtige vogelsoort.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat het konijn en de haas van de wildlijst afgaat. Op deze lijst staan vijf dieren (ook nog wilde eend, houtduif en fazant) waarop in het jachtseizoen vrij op mag worden gejaagd. Maar het gaat in Nederland niet goed met het konijn en de haas. Sinds november vorig jaar staan beide zoogdieren op de rode lijst voor bedreigde diersoorten. Aanleiding voor van Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren en Frank Futselaar van de SP om met een motie te komen om de dieren van de wildlijst af te halen.

Terwijl veel schaatsers dit weekend in lange files staan richting de dichtgevroren meren en vaarten trekt boswachter Luc Hoogenstein erop uit met zijn camera om de meest prachtige plaatjes te schieten van winterse taferelen. Het Naardermeer ligt er schilderachtig bij. Ondertussen houdt Luc ook nog een oogje in het zeil, dat er niet in de kwetsbare delen van het natuurgebied wordt geschaatst.

Voor ons is dit weer en deze vorst misschien uitzonderlijk, maar volgens bioloog Arnold van den Burg, gespecialiseerd in de fysiologie van vogels, zijn vogels evolutioneel goed geprepareerd op dit weer. De meeste vinden genoeg voedsel om hun lichaamstemperatuur op 40 graden te houden. Het moeilijkst heeft het de ijsvogel, die voor zijn voedsel afhankelijk is van vis en nu met een ijslaag op het water geen eten kan vinden. Algemeen geldt wel: hoe kleiner een vogels is, hoe groter het probleem. Volgens Van den Burg hoeven we niet bang te zijn dat vogels massaal het loodje gaan leggen. “Tot nu toe hebben we een redelijk zachte winter, met veel soorten gaat het goed, er is geen reden om te denken dat de bulk van de vogels niet in goede conditie de winter doorkomt”.

Het ijs op het Naardermeer heeft voor rietsnijder Wouter Slors zo haar voordelen. In plaats van met ingewikkelde manoeuvres de kanten van het riet te maaien gaat dat nu stukken makkelijker vanaf het ijs. Dat levert prachtig gemaaide randen op. Ideaal voor de rietsnijder die het hele jaar door z'n best doet om het riet te behouden. Want elk jaar rond mei is er weer die angst voor het grootste gevaar van levend riet: nachtvorst in het voorjaar.

Hoe gaat het met bomen tijdens een periode van vorst? Bevriezen de sapstromen dan niet? Uit landen rond de poolcirkel komen verhalen dat bij grote temperatuurwisselingen knallen in het bos te horen zijn, veroorzaakt door bevroren sapstromen. Volgens bosecoloog Jan den Ouden van Wageningen Universiteit gebeurt dat bij grote temperatuurverschillen, wanneer er in de bast van de boom vorstscheuren ontstaan. Die vorstscheuren zie je bij bomen in Nederland ook, vooral bij eiken. Maar die scheuren gaan in onze streken niet gepaard met knallen.

Kepen, koperwieken, en kramsvogels worden deze week massaal gemeld op onze fenolijn. Net als roodborstjes, zanglijsters, vinken en veldleeuweriken met de lente in de bol. Verder een voor de sneeuwstorm schuilende houtsnip, een verdwaalde vleermuis en huismussen die de sneeuw gebruiken voor een ‘stofbad’. Wil je zelf een eersteling of laatsteling doorgeven, of een hele bijzondere waarneming spreek dan de Vroege Vogels fenolijn in (het nummer is 035-6711338). Kijk hier voor meer informatie over de fenolijn.