Reuzenmeer strekte zich van Oostenrijk tot Kaspische Zee

Een meer groter dan de Middellandse Zee, met exotische dieren als dolfijnen en walvissen: ooit strekte deze plas water van 2,8 miljoen vierkante kilometer van Oostenrijk tot het oosten van de Kaspische Zee. Wetenschappers van onder meer de Universiteit Utrecht hebben het ontstaan en verdwijnen van het meer blootgelegd.

Het Paratethysmeer ontstond zo'n 12 miljoen jaar geleden. Tussen de continenten Europa en Afrika lag een oceaan, die door aardverschuivingen langzaam werd dichtgeduwd. De Middellandse Zee bleef over aan de zuidkant, een tweede zee raakte ingesloten door land en veranderde zo in een meer met brak water. Zo'n 5 miljoen jaar lang ontwikkelde het leven in het water zich losgekoppeld van de rest van de wereld.

Zeedieren pasten zich aan de nieuwe omstandigheden aan en veranderden van vorm om te overleven in het deels zoete water, legt professor Wout Krijgsman van de Universiteit Utrecht uit. "Het meer was een soort omgekeerd eiland: een afgesloten stuk zee. Door zaken als bijvoorbeeld een veranderde temperatuur en stress werden de zeedieren veelal kleiner. Zo ontstond bijvoorbeeld de dwergvinvis."

Het meer ging uiteindelijk ten onder aan perioden van uitdroging, waardoor het water zouter, giftig en onvruchtbaar werd. De meeste levensvormen stierven uit en die overleefden werden ziek en raakten misvormd. Het meer splitste zich langzaam op in kleinere delen, waarvan het centrale bekken nu bekend staat als de Zwarte Zee.

Bron: ANP