Reuzendieren op de Nederlandse mammoetsteppe

Veel soorten op aarde dreigen te op dit moment verdwijnen, maar dat is niets nieuws. Een belangrijke oorzaak is klimaatverandering en dan vooral het warmer worden van de aarde. In het verleden schommelde het klimaat vaker. Van 2,5 miljoen tot iets meer dan 10 duizend jaar geleden vonden meerdere ijstijden plaats. Ook Nederland was in deze periode af en aan bedekt met een dik pakijs. Toen liepen hier heel andere dieren rond, dan nu. Vooral veel reuzenzoogdieren waren hier te vinden, zoals de mammoet en de wolharige neushoorn. Maar inmiddels zijn die bijna allemaal uitgestorven. Toch zijn er ook soorten die het wel overleefden. 

De laatste ijstijd vond tussen 115.000 en zeker 10.000 jaar geleden plaats. Nederland was in tegenstelling tot de ijstijd daarvoor niet bedekt met ijs. Het land was onderdeel van een uitgestrekte bevroren steppe die liep van Europa, tot Azië en het noorden van Amerika. Dick Mol weet alles over de dieren die daar toen leefden. Al zijn hele leven verzamelt en bestudeert hij allerlei fossielen. Hij neemt ons mee naar Historyland in Hellevoetsluis, waar levensechte replica’s staan van de dieren die op de mammoetsteppe leefden. 

Een zo’n reuzezoogdier was de wolharige neushoorn. Die kwam hier massaal voor.  Net als de steppewisent, van meer dan 2 meter hoog. Ook de wolharige mammoet van bijna 3 meter hoog zijn talloze fossielen gevonden hier in Nederland. Er waren ook grote roofdieren, zoals de hyena en de grottenbeer. Deze soorten verdwenen doordat de aarde warmer werd. De zeespiegel steeg en het leefgebied nam af. Ook kwam meer neerslag. Daardoor veranderede de biotoop, zo kwamen er bossen. Het gevolg was dat er niet genoeg voedsel meer was voor alle grote grazende dieren en waardoor er ook minder prooidieren waren voor de roofdieren. 

Maar er leefden tijdens de laatste ijstijd ook soorten die nog altijd in Europa te vinden zijn. De muskusos bijvoorbeeld, een rund van ongeveer 1,5 meter hoog, die te vinden is op de arctische toendra. En de rendieren, die nog altijd op de toendra’s van Noord-Europa, Azië en Noord-Amerika rondlopen. Deze soorten vertrokken met het terugtrekkende ijs naar het noorden en pasten zich aan en leven hier duizenden jaren later nog. Toch staat het rendier sinds een aantal jaar op de Rode Lijst als kwetsbaar. Hij neemt in aantallen snel af door verlies aan leefgebied vanwege klimaatverandering, veranderingen in het landschap zoals het bouwen van wegen en jacht. 

Vroege Vogels TV over uitsterven en aanpassen is zaterdag 9 april 2022 om 19.50 uur te zien op NPO 2!