Het Natura 2000 gebied De Nieuwkoopse Plassen fungeert momenteel als slaapplaats voor minimaal 33 blauwe kiekendieven. Dat deze bedreigde roofvogelsoort in zulke grote aantallen een gebied als slaapplaats gebruikt is voor Nederland uniek. In Nieuwkoop wordt door Natuurmonumenten samen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de Dienst Landelijk Gebied al jarenlang hard gewerkt aan de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur, de groene ruggengraat van de natuur in ons land. Kern van dit beleid is het creëren van grote natuurgebieden en het onderling verbinden daarvan. “We vallen hier van de ene verbazing in de andere”, zo stelt boswachter Martijn van Schie. “Vorig jaar hadden we in Nieuwkoop een recordaantal paren zwarte sterns, kwam het zeldzame kleinst waterhoen broeden en gingen er voor het eerst in 30 jaar weer lepelaars broeden. En nu kunnen we daar alweer een mijlpaal aan toevoegen. Ik ben benieuwd wat de rest van het jaar ons gaat brengen. Het gebied is in ieder geval een echte Natura 2000 parel.” Natura 2000 is het Europese netwerk van natuurgebieden met soorten en leefgebieden die op Europees niveau zeldzaam zijn.
Grootste slaapplaats Nederland
Boswachter van Schie zag eind januari een groot aantal blauwe kiekendieven naar De Nieuwkoopse Plassen vliegen. In samenwerking met de Vogelwerkgroep Nieuwkoop en Noorden vond er vervolgens een uitgebreide telling plaats. In totaal zag men 33 blauwe kiekendieven het gebied invliegen. Volgens blauwe kiekendiefexpert en slaapplaats-onderzoeker Olaf Klaassen van SOVON Vogelonderzoek Nederland is dit de grootste slaapplaats van ons land. Er zijn enkele slaapplaatsen van meer dan 20 kiekendieven bekend, maar een aantal als in de Nieuwkoopse Plassen is uniek. Het gaat niet zo goed met de blauwe kiekendief. Van de 120 broedparen in 1990 waren er vorig jaar nog maar 20 over. Elk jaar overwinteren hooguit 500 blauwe kiekendieven in ons land. Waarom de roofvogels De Nieuwkoopse Plassen als slaapplek hebben uitgezocht is nog niet duidelijk. Zeker is dat ze grote, robuuste gebieden selecteren, waar ze in een beschutte omgeving (in dit geval riet) voldoende rustige plekken vinden. De blauwe kiekendief broedt en slaapt op de grond. Hij voelt zich met name thuis in een open, waterrijke omgeving. Een factor die mogelijk meespeelt is het grote aantal muizen in het gebied, de favoriete prooi van de vogels. De elegante roofvogel zoekt vliegend vanaf een hoogte van een meter of vijf naar muizen.