Radar ziet vogeltrek

Straaljagers en vogels: dat gaat niet samen. Daarom werkt Defensie met speciale radar die grote zwermen vogels zichtbaar maakt. Vogelaars maken dankbaar gebruik van deze radarbeelden omdat ze zo precies weten waar de meeste vogels zitten. Menno ging op Vlieland mee met een groepje vogelringers dat gebruikmaakt van deze radarbeelden.

ROBINMilitaire vliegtuigen vliegen relatief laag en komen daardoor vaak in botsing met vogels, met alle gevolgen van dien, tot crashes aan toe. De Herculesramp in Eindhoven in 1996 was zo'n ramp waar een vlucht spreeuwen de oorzaak van was.Om de kans op ongelukken te verminderen, heeft TNO voor de Koninklijke Luchtmacht een waarschuwingssysteem ontwikkeld op basis van radarbeelden die vertellen waar zich in het luchtruim vogels bevinden: ROBIN (Radar Observation of Bird Intensity).

ROBIN identificeert vogelzwermen in de signalen van grote radarsystemen. Met deze informatie kunnen luchtmachtpiloten tijdig worden gewaarschuwd bij het landen en opstijgen. Door jaren van observatie van de vogeltrek met ROBIN was het tevens mogelijk een beter inzicht te krijgen in het vogeltrekgedrag. Dit had ook weer een gunstige invloed op de mogelijkheid botsingen met vogels te voorkomen en daarmee op de vliegveiligheid. Sinds de invoer van het ROBIN-systeem bij de Koninklijke Luchtmacht is het aantal botsingen tussen vogels en vliegtuigen rond luchtmachtbases met meer dan 50% afgenomen.

Het ROBIN-systeem staat onder andere op de radarpost in het Friese Wier, één van de twee radarposten die het Nederlandse luchtruim bewaken. Het is een indrukwekkende radar van 25 meter doorsnee die elke 10 seconden een omwenteling maakt. Hij bekijkt het luchtruim van Noord-Nederland en de Noordzee, een voor vogelaars belangrijk gebied.

Vogelaars maken dankbaar gebruik van de ROBIN-beelden, omdat daarop de vogeltrekbewegingen goed zijn te zien. Vogelaars kijken niet rechtstreeks naar de radarbeelden, maar naar interpretaties van die beelden op websites als Flysafe en van de Bundeswehr. Ze kunnen daarop zien wat er aan vogelmassa aankomt en kunnen daarmee rekening houden bij hun tellingen en ringactiviteiten, of zelfs het tellen en ringen daarop afstellen.

Voor informatie over vogels tellen en ringen: Sovon