Predatie leidt tot lichamelijke aanpassingen

Predatiedruk leidt bij kanoeten en steenlopers – en daarmee vermoedelijk bij meer steltlopers- tot lichamelijke veranderingen. De dieren passen de verhouding vliegspier/lichaamsgewicht zodanig aan, dat ze makkelijker kunnen ontkomen. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Piet van den Hout aan de Rijksuniversiteit Groningen.

De kanoet ( Calidris canutus) verblijft ´s winters in Mauritanië. Een deel van de kanoeten, vooral jonge dieren, foerageert er dicht bij de kust. Daar worden zij belaagd door valken, die verrassingsaanvallen doen vanuit de heuvels rondom de wadplaten. Van den Hout ontdekte dat deze belaagde dieren schichtiger én lichamelijk anders zijn, dan de dieren die verder landinwaarts foerageren en niet belaagd worden. De dieren hebben in verhouding tot hun lichaamsgewicht een grotere vliegspier dan de oudere.

Om te achterhalen of dat inderdaad het gevolg is van de predatiedruk, deed de promovendus bij het NIOZ op Texel een proef met kanoeten en steenlopers. Een week lang liet hij elke dag één keer een opgezette roofvogel over de vogels vliegen. Voor en na de week werden gewicht en vliegspiergrootte gemeten. De kanoet had zijn vliegspier niet sterk vergroot, maar was lichter geworden, terwijl de steenloper hetzelfde gewicht had gehouden maar de vliegspier vergroot.

Het verschil in aanpassing tussen kanoet en steenloper is verklaarbaar. De kanoet moet het hebben van groepsgewijze ontsnappingen, door als één dichte, wendbare bal door de lucht te scheren. Rovers pakken de dieren die net buiten de ‘bal’ komen doordat ze minder wendbaar zijn. Gewicht gaat ten koste van de wendbaarheid. Steenlopers zijn meestal op zichzelf aangewezen; snel accelereren is dan het slimst en daarvoor is een grote vliegspier nodig.

Bron: Boomblad