Planeten als boekensteunen

De halfverlichte maan wordt zondag 13 april geflankeerd door twee opvallende planeten. Op flinke afstand rechts van de maan staat de oranjerode planeet Mars, met daarboven de sterren Castor en Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen. Op ongeveer dezelfde afstand links van de maan zie je de gelige planeet Saturnus, met rechtsonder ervan de ster Regulus in het sterrenbeeld Leeuw.

De twee planeten zien eruit als heldere sterren. Om ze echt als bolletjes te zien, heb je een telescoop nodig. De Nederlandse astronoom Christiaan Huygens was halverwege de zeventiende eeuw de eerste die details op andere planeten zag. Samen met zijn broer Constantijn bouwde hij de beste telescopen van zijn tijd. Op Mars zag Huygens kleine, donkere vlekjes, en later ook heldere poolkappen. Bij Saturnus zag hij dat de vreemde 'uitsteeksels' die eerder al waren ontdekt, in werkelijkheid deel uitmaakten van een platte ring die de planeet aan alle zijden omgeeft.

Komend najaar is het 400 jaar geleden dat de Middelburgse brillenslijper Hans Lipperhey octrooi aanvroeg op de uitvinding van de telescoop. Of hij ook daadwerkelijk de eerste was die telescopen bouwde, is niet bekend; de Staten-Generaal hebben zijn octrooi-aanvraag in elk geval niet gehonoreerd, omdat er onduidelijkheid bestond over Lipperhey's prioriteitsclaim. De octrooi-aanvraag is echter wel het oudste document rond de uitvinding van de telescoop. In Middelburg is gisteren dan ook de aftrap gegeven voor een jubileumjaar, met exposities, symposia etc.

Om de wijde samenstand van vanavond te zien, kun je het beste rond 23.00 uur kijken, hoog aan de zuidwestelijke horizon. Komende dinsdagavond (15 april), staat de maan rond hetzelfde tijdstip dicht bij de planeet Saturnus en de ster Regulus.

Govert Schilling
www.allesoversterrenkunde.nl