Patrick Jansen: Net als in de film, ik wil het niet

Steeds vaker heeft columnist Patrick Jansen het gevoel in het scenario van een dystopische film te zijn beland. Eentje waarin een ramp dreigt, wetenschappers de alarmklok luiden, politici dat weg lachen en de media het alleen maar over onbenulligheden hebben.

Lees hieronder de gehele column:

Ik hou van natuur. Dat wist u al, want anders zat ik hier niet. Maar wat u vast niet weet, ik hou óók van films. Misschien is dat waarom dat ik de laatste tijd steeds vaker het gevoel heb in het scenario van een dystopische film te zijn beland.

Bijvoorbeeld in Don’t Look Up (2021). Daarin zien wetenschappers een komeet recht op de aarde afkomen. Ze slaan alarm, maar politici lachen hen weg, de media willen het vooral luchtig houden, en de mensen concentreren zich al snel op kattenfilmpjes en andere onbenulligheden.

Net als in die film zien we ook nú wetenschappers waarschuwen voor de gevaren die dreigen door klimaatverandering, door vervuiling en door natuurverlies. Dat doen ze in almaar sterkere bewoordingen. En de ene na de andere natuurramp bevestigt hun gelijk.

Politici beloofden deze drie grote milieuproblemen aan te pakken, maar doen nog steeds volstrekt onvoldoende. Tijdens de aankomende tweede kamer verkiezingen gáát het er zelfs nauwelijks nog over.

Soms denk ik aan de film Idiocracy (2006), een zwarte komedie over een toekomstige wereld waarin domheid en leugens regeren en waarin wijsheid en feiten verdacht zijn. Ik denk aan die film omdat populisme met ongekende snelheid oprukt. Politici verkondigen schaamteloos en ongestraft onzin, terwijl nuance electoraal juist wordt afgestraft in plaats van beloond.

In de Verenigde Staten verkondigt een waanzinnige, narcistische, wraakzuchtige president de grootst mogelijke onzin en vaardigt ontwrichtende decreten uit. Hij noemt klimaatverandering bedrog, zegt milieuverdragen op, en ontmantelt alle milieu- en natuurbescherming.

Soms denk ik aan WALL-E (2008). In die animatiefilm is de aarde onbewoonbaar geworden. Mensen wonen op ruimteschepen, doelloos ronddraaiend op zweefstoeltjes, te zwaar om nog te lopen. Ze babbelen tegen schermpjes zonder iets te merken van hun omgeving.

Daaraan moet ik denken omdat mensen steeds dieper in de online wereld worden gezogen, en nog zó weinig contact hebben met de natuur dat ze er volledig van vervreemd zijn. Niet eens meer merken dat er iets mis is. Totdat plotseling de boel overstroomt.

En soms denk ik aan Interstellar (2008). Ook in die film is de aarde uitgeput, en is de mens op zoek naar een nieuwe planeet om te wonen. Die wordt uiteindelijk gevonden, dankzij liefde, samenwerking en vernuft.

Net als in de film, ik wil het niet. Kunnen we die liefde, die samenwerking en dat vernuft niet nú al in stelling brengen? Zodat we wegblijven van dystopische scenario’s en de aarde leefbaar houden?

Ja, zei Jane Goodall, die vorige week overleed. Ieder mens kan een verschil maken. Zelfs door kleine dingen te doen, kunnen mensen samen grote veranderingen realiseren.

Op 29 oktober is er zo’n kans. Luister alsjeblieft naar die bezorgde wetenschappers, luister naar Jane Goodall. Neem de milieuproblemen serieus, stem voor groen en duurzaam.