Orchideeën orgie

Orchideeën behoren tot de meest interessante en mooiste planten. Omdat ze vaak hoge eisen aan hun leefomgeving stellen, zijn veel inheemse orchideeën van nature zeldzaam. De in Nederland voorkomende soorten (zo'n 40) hebben een voorkeur voor een schraal, vochtig of droog milieu met een matig zure of kalhoudende bodem. In Zuid-Limburg, Drenthe en Zeeland groeien de meeste orchideeën. Ook de duinen zijn een belangrijke groeiplaats. In Nederland zijn alle orchideeën wettelijk beschermd. De planten mogen dus niet beschadigd, geplukt of uitgegraven worden. Daarnaast worden de waardevolste groeiplaatsen beschermd en als natuurreservaat in stand gehouden.

Het Zwanenwater staat bekend om zijn rijkdom aan orchideeën. Maar liefst acht soorten zorgen voor uitbundige kleuren in de maanden juni, juli en augustus. Sommige zijn maar met een paar exemplaren aanwezig, zoals de harlekijnorchis, terwijl anderen met honderden individuen voorkomen waaronder de welriekende nachtorchis en de rietorchis. Andere soorten die in het Zwanenwater voorkomen zijn moeraswespenorchis, gevlekte brede orchis, vleeskleurige orchis, breedbladige orchis en grote keverorchis.

Alle orchideeën in het Zwanenwater zijn afhankelijk van het jaarlijkse maaibeheer en de extensieve begrazing met runderen. Begin jaren 80 is men in het Zwanenwater gestart met  seizoensbegrazing. Vooral als middel om de verruiging terug te dringen in die reliëfrijke delen die niet of moelijk gemaaid kunnen worden. Daarnaast zorgt begrazing voor natuurlijke overgangen tussen de verschillende vegetaties. Van de bijna 600 hectare wordt zo'n 200 hectare exentief begraasd. Daarnaast maait Natuurmonumenten  de vochtige valleien en voert men het maaisel af. Vooral op plaatsen waar kwel optreed. Verdroogde valleien worden uitgegraven en hersteld tot natte en vochtige valleien. Het maaien gebeurt overigens op zo'n 20 hectare en vindt niet overal jaarlijks plaats. Dankzij deze beheersmaatregelen vinden zelfs de meest veeleisende ochideeën goede omstandigheden om te kunnen groeien.

Bron: Noordhollands Duinenlandschap, Neerlands Tuin