Opnieuw wisselvallig zomerweer

Onweersbuien maken vandaag alweer een einde aan de zomerse opleving. Daarmee komen we opnieuw in een wisselvallige fase van de zomer.

Donderdag kwam de temperatuur in De Bilt voor het eerst in drie weken weer boven de 25 graden. In juli was de 29e de laatste zomerse dag en inmiddels heeft de meteorologische zomer 19 zomerse dagen opgeleverd. Een normale Hollandse zomer telt 18 zomerse dagen, vorig jaar waren het er 20 en in 2003 zelfs 40.

De eerste helft van augstus ontbarak het echter aan zomers weer: gemiddeld was deze periode zelfs bijna 3 graden kouder dan het langjarig gemiddelde. De laatste dagen van juli meegerekend kwam de temperatuur in De Bilt 18 dagen achtereen niet boven de voor deze tijd normale waarde van 22 graden wat heel zeldzaam is. Vooral de eerste tien dagen van augustus waren in De Bilt met gemiddeld 15,0 graden uitzonderlijk koud, de koudste sinds 1987 toen 13,6 graden werd berekend. In de laatste ruim honderd jaar is het begin augustus slechts zeven keer nog kouder geweest.

Ondanks het koelere weer eind juli, begin augustus en het vele wisselvallige en afwisselende weer heeft deze zomer toch aardig wat warmte opgeleverd. Het warmtegetal berekend uit de etmaalgemiddelde temperatuur boven de 18,0 graden is inmiddels opgelopen tot 68, waarmee deze zomer wat warmte betreft al bijna de top 30 staat (zie Warmtegetal (Nader Verklaard)).

De eerste twee maanden van de zomer waren een graad warmer dan het langjarige gemiddelde. Juni was zelfs zeer warm met 16,8 graden tegen 15,2 graden normaal, juli was met 17,7 graden 0,3 graad warmer dan het langjarig gemiddelde, maar ook heel somber en nat.

Juni bood tot nog toe het zonnigste en warmste zomerweer: op verschillende plaatsen kwam de temperatuur in juni op 3 of 4 dagen boven de 30 graden. Op 20 juni werd in Gilze Rijen zelfs 34,7 graden gemeten, een nieuw record voor dit weerstation en ook landelijk de hoogste temperatuur ooit tussen 11 en 20 juni gemeten. Ook 24 juni was bijzonder warm met in Gilze Rijen 34,3 graden. Van 18 tot en met 24 juni kon zelfs een hittegolf worden geboekt, wat sinds de zomer van 1976 in juni niet meer was gebeurd. Een landelijke hittegolf is een periode in De Bilt van minstens vijf zomerse dagen (25,0 graden of warmer) waarvan er minstens drie tropisch (30,0 graden of warmer) zijn. Meestal komt een hittegolf pas later, zoals vorig jaar zomer en in de zomer van 2003. Tijdens de hittegolf bleef het ook 's nachts bijzonder warm. In Beek (L) kwam de temperatuur op 24 juni niet lager dan 21,3 graden, wat zeker in juni uniek is. Verschillende zomers hebben meer hittegolven opgeleverd, 1947 zelfs vier.

Zomer in Europa: droog in het zuiden, regen in de Alpen
Het Alpengebied heeft midden augustus te maken gekregen met overvloedige regenval. Op verschillende plaatsen viel in enkele dagen 100 tot 150 mm. Vooral de omgeving van Salzburg werd getroffen, in de Oostenrijkse stad viel op 16 augustus 115 mm, een enorme hoeveelheid voor 24 uur. Ook rond 10 juli was het hier raak en viel bij Salzburg eveneens 100 tot 150 mm in enkele dagen.

In het zuiden van Europa blijft het bijzonder warm en droog. Het weinige vocht dat er nog over is verdampt snel door de extreem hoge temperaturen die hier zijn gemeten. In het zuiden van Spanje werd in juni al op enkele dagen meer dan 40 graden gemeten, wat uitzonderlijk is zo vroeg in de zomer.

Ook juli was in Zuid-Europa zeer warm met herhaaldelijk temperaturen boven de 40 graden, vooral in Spanje. Het Spaanse Baza in Andalusië noteerde op 15 juli 43,8 graden en Saragossa in het noorden van Spanje meldde op 16 juli van 42,3 graden. Dat is slechts 0,3 graad lager dan het absolute record voor deze stad. In Spanje was het in juli gemiddeld rond een graad warmer dan normaal. Rond de Oostzee was de warmte uitzonderlijker, met afwijkingen tot 4 graden boven normaal. Juli was in Italië ook droog en heet: Catania op Sicilië noteerde op 19 juli 41,2 graden. Eind juli zijn in het noorden van Italië warmterecords geboekt: in Florence werd op 29 juli 39,6 gemeten, het record stond op 38,9 graden.

Augustus is vooral in Portugal en Spanje heet begonnen. Evora ten zuidoosten van Lissabon in Portugal noteerde op 6 augustus 41,8 graden. In het Spaanse Cordoba werd in de eerste helft van augustus op het 4 dagen meer dan 40 graden; op 7 augustus werd hier zelfs 44,8 graden gemeten.

Verwachting augustus
Maand- en seizoensverwachtingen werken in grote delen van de wereld goed, maar voor West-Europa en dus ook voor het grillige weer in ons land zijn de technieken nog niet goed genoeg. Over Zuid-Europa kunnen we meer zeggen. De droogte, die vooral Portugal, Spanje, Marokko en Algerije treft, maakt de kans op een warme zomer daar groter dan normaal. Na de droge winter in deze streken hadden we dat al begin dit voorjaar aangekondigd. Droogte kan een versterkend effect hebben op de warmte. Als de bodem vochtig is wordt de zonnewarmte deels gebruikt om water te verdampen, wat veel energie kost. Is er geen water, dan wordt alle warmte gebruikt om de aarde op te warmen, waardoor het veel warmer kan worden. Ook de extreem warme zomer van 2003 werd in de gebieden waar die het warmst was, Frankrijk en Zwitserland, voorafgegaan door droogte. In onderstaand kaartje met de verwachte afwijking van de gemiddelde temperatuur in juli, augustus en september zien we dat met name Portugal, Spanje en ook het zuiden van Frankrijk een (nog) warmere zomer mogen verwachten dan normaal.

Bron:KNMI