Operatie Steenbreek

Steenbreek is de naam van een iel plantje dat letterlijk door stenen kan breken. Vanaf januari 2014 is het ook de naam van een landelijke actie om de verstening van particuliere tuinen tegen te gaan. Operatie Steenbreek is een initiatief van onder andere Alterra, voormalig stadsecoloog van Leeuwarden en Groningen Wout Veldstra en de Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. In 2014 ging het project van start in vijf gemeenten: Amersfoort, Den Haag, Eindhoven, Groningen en Leeuwarden. In 2018 hebben zich al rond de 78 steden aangesloten bij operatie Steenbreek.

Uit onderzoek blijkt dat de versteende tuin de populairste tuin is: 30 procent van de tuinen heeft meer dan de helft van het oppervlak bedekt met tegels. Daarnaast is 13 procent van de voortuinen voor meer dan de helft bedekt met grind. In deze zeer versteende gebieden hebben vogels, bijen, vlinders en egels weinig te zoeken. Behalve op de biodiversiteit heeft verstening in de stad ook effect op de waterhuishouding en het klimaat. Verstening zorgt ervoor dat water sneller naar de riolen loopt. De riolen bereiken eerder de maximale capaciteit, wat resulteert in wateroverlast.

De verstening van de tuinen heeft ook effect op het klimaat in de stad. In de steden is er met regelmaat sprake van een hitte eiland: de stad is veel warmer dan het omliggende platteland. Temperatuurverschillen tussen stad en platteland kunnen oplopen tot 7 à 8 graden en worden mede veroorzaakt door verstening in de stad. Om de steden leefbaar te houden zullen zowel burgers als de gemeenten zich moeten inzetten om verstening te beperken.