Op pad met Menno Bentveld: Het zal en het moet...

Onkruid bestrijden op een duurzame manier, zonder je rug te breken. Boer Adjan van het Buijtenland van Rhoon doet dit languit liggend op een rijdende kar en Menno Bentveld helpt hem een handje. Voor de Varagids schrijft Menno Bentveld iedere week een introductie bij de aflevering van Vroege Vogels TV.

Lees hieronder de gehele column:

Dus ik op die kar liggen. Onkruidjes trekken. Hoe moeilijk kan het zijn? Boer Adjan wil immers biologisch boeren. Of in elk geval zo duurzaam mogelijk. Net als wel meer agrarisch ondernemers in het Buijtenland van Rhoon.

En dan niet in het buitenland, maar gewoon onder de rook van Rotterdam. Met het meest Zuid-Hollandse vergezicht dat er maar bestaat: polders met weidevogels, akkers met slootjes, wat schapen en een populierenlaan met op de achtergrond de huizenhoge skyline van 010. Het plaatje zal misschien niet de natuurkalender 2026 halen, maar in het vroege ochtendlicht vind ik het hier dramatisch mooi.

Bovendien is dit de plek waar de landbouw van de toekomst in de grondverf staat. Hier wordt onderzocht of er op een moderne akker zowel ruimte is voor aardappels (een heleboel, nooit meer honger, weet je wel) als voor kieviten (vast niet meer zoveel als in de jaren 80, maar het is nogal gênant om ze te laten uitsterven, dus we moeten wat!). En dus wordt hier aan alle mogelijke knoppen gedraaid die invloed hebben op landbouw en natuur. Tot vóór de Tweede Wereldoorlog gingen die twee hand in hand, sterker: er bestond eenvoudigweg geen landbouw zonder natuur. Als je een fatsoenlijke knol wilde verbouwen moest je simpelweg alles weten over bodem, weer, seizoenen, samenwerkende planten, etc.

Maar met de uitvinding van kunstmest, reusachtige beregeningsmachines, steeds zwaardere landbouwvoertuigen en chemicaliën die alle mogelijke planten en insecten om zeep helpen, was het gedaan met het gelukkige huwelijk tussen boer en natuur. En dus produceerden we ons een slag in de rondte en verdwenen insecten, weide- en akkervogels in rap tempo van het toneel. Wij hadden potdikkie toch geen natuur nodig om ons eigen eten te produceren of wel? Die kleine kruipbeestjes, wormen en prutplantjes: allemaal lastpakken, weg ermee! En zo geschiede.

Totdat vriend en vijand erachter kwamen dat de kracht van kunstmest eindig is, het land verdroogt en veel van wat boven dat land vloog verdwenen is. En dus moet het anders en experimenteren de dappere akkerbouwers van het Buijtenland van Rhoon met wisselende waterstanden, weinig of nog minder gif, gewassen die zich niet gelijk doodschrikken als er een insect langsloopt, etc. Niets is ze te dol en geen zee gaat ze te hoog.

Of Adjan dan helemaal nergens van wakker ligt? Jawel, van het schreeuwend tekort aan personeel. Aangezien hij niet meer spuit moet onkruidjes trekken met de hand. Maar Nederlanders trekken geen onkruidjes als het niet echt hoeft. En dus klim ik bij Adjan op de kar. Languit liggen, hoofd op de draagband, automatische versnelling en onkruidtrekken maar. Maar eerlijk is eerlijk: na een halfuur vind ook ik het mooi geweest. Pijn in mijn rug en in mijn nek, dat soort aanstellerij. Dus ik weer van die kar af. En wie het dan moet doen? Adjan zelf, zijn vrouw en zijn zoon. Want het experiment moet slagen. De band tussen boer en natuur hersteld. Adjan is vastbesloten. Het zal en het moet.

Kijk zondag 22 juni 2025 om 19.25 uur naar de uitzending over het Buijtenland van Rhoon op NPO 2.