Ook in Nederland grote afname van insecten

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ook in Nederland het aantal insecten dramatisch afneemt. Op basis van een analyse van onderzoeken naar loopkevers en nachtvlinders over de afgelopen decennia blijken afnamen van 54% (nachtvlinders) en zelfs 72% (loopkevers) in natuurgebieden. Deze resultaten sluiten aan bij conclusies van onderzoeken uit Duitsland en Frankrijk.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Natuurmonumenten. In opdracht van deze natuurorganisatie hebben wetenschappers van de Radboud Universiteit en EIS (het Kenniscentrum Insecten) gekeken naar insectentrends in Nederlandse natuurgebieden. Ze hebben twee studies bekeken. Het aantal loopkevers in de buurt van Wijster in Drenthe is in 22 jaar flink gekelderd. In De Kaaistoep in Noord-Brabant nam het aantal nachtvlinders in 20 jaar met meer dan de helft af. Deze twee insectengroepen bevatten in totaal zo'n 1100 soorten, ongeveer 6% van alle in Nederland voorkomende insectensoorten.

De twee studies gebruiken allebei een totaal verschillende onderzoeksmethode, maar laten wel beide een sterke dalende trend zien. Marc van den Tweel, directeur Natuurmonumenten: “Daarmee zijn de resultaten in lijn met het Duitse onderzoek dat eind 2017 verscheen en waaruit bleek dat 76% van de insecten in de afgelopen 27 jaar is verdwenen. Het aantal onderzoeken met onheilspellende berichtgeving stapelt zich in hoog tempo op. Van de 47 gemeten vlindersoorten in Nederland neemt de helft sinds 1992 af. Een Frans onderzoek toonde aan dat vogelpopulaties met gemiddeld 33% zijn afgenomen sinds 2000. Oorzaak: er zijn niet genoeg insecten om ze te voeden."

In de twee Nederlandse studies zijn ook andere insectengroepen geanalyseerd. Naast de nachtvlinders en de loopkevers laten ook deze groepen een zorgwekkende achteruitgang zien. Het gaat dan om afnamepercentages van 64% in 20 jaar (kevers bij De Kaaistoep) en 62% in 10 jaar (kokerjuffers bij Kaaistoep). Alleen de groep wantsen lijkt stabiel te blijven. De wetenschappers concluderen dat berekend over een periode van 27 jaar zo’n twee-derde van het aantal individuen van de onderzochte insectengroepen verdwenen is.

In een rapport van minister Schouten aan de Tweede Kamer werd beschreven dat ‘de langetermijnafname van insectenpopulaties in Nederland mogelijk kan worden verklaard door factoren die met ontwikkelingen in de landbouw samenhangen'. Vooral intensivering van het landgebruik, gebruik van meer stikstof en fosfaat en gewasbeschermingsmiddelen vormen waarschijnlijk een gevaar voor insecten. Ook versnippering van de natuurlijke leefgebieden kan een rol spelen.

Van den Tweel noemt dat in geen enkel ander Europees land er zo'n intensief gebruik van gewasbeschermingsmiddelen als in Nederland. "Dat moet anders, we moeten toe naar minder chemie, meer biologie en meer innovatie. Bulkproductie gericht op de wereldmarkt heeft in ons kleine land op termijn gewoon geen toekomst."

Natuurmonumenten werkt met boeren, wetenschappers, banken en bedrijven aan een nationaal Deltaplan biodiversiteitsherstel. Van den Tweel: "De ambitie van dat plan is hoog; en dat kan ook niet anders als we het tij willen keren. Een gezonde landbouw betekent ook dat boeren die werken mét de natuur een eerlijke prijs voor hun product behoren te krijgen. En dat betekent dat we anders met ons land, ons landschap en onze landbouw moeten omgaan."

Bron: Natuurmonumenten