Onstandvastig en nat zomerweer

Broeierig warm
Vandaag en morgen stroomt er zeer warme en vochtige lucht over Europa. Vooral in het zuiden, midden en oosten van het continent wordt het bijzonder warm. Ook ons land krijgt er een vleugje van mee maar de opleving van de zomer is van korte duur. 

Onweersbuien met soms veel regen en heftig weer maken snel een einde aan de zeer broeierige warmte, waarna de temperatuur weer wat normaler wordt. Een wisselvallig weertype met plensbuien maar normale temperaturen rond 22 graden is karakteristiek voor de Hondsdagen, de warme periode tussen half juli en half augustus.

Door het vele warme weer dat deze zomer kenmerkt is de kans groot dat de zomer uiteindelijk iets warmer wordt dan het langjarig gemiddelde. Het warmtegetal berekend uit de etmaalgemiddelde van de temperatuur boven de 18,0 graden is inmiddels opgelopen tot 64, waarmee deze zomer wat warmte betreft al in de top 40 staat.

De eerste helft van de zomer was bijna anderhalve graad warmer dan het langjarige gemiddelde. In De Bilt was de gemiddelde temperatuur in de eerste helft van juli met ongeveer 18,0 graden zo'n graad warmer dan normaal over deze periode. Juni was een zeer warme maand met 16,8 graden tegen 15,2 graden normaal. De eerste helft van juni was echter koel met zeer lage temperaturen en op 14 juni zelfs nog vorst aan de grond. Daarna werd het volop zomer met zeer hoge temperaturen.

Op verschillende plaatsen kwam de temperatuur in juni al op 3 of 4 dagen boven de 30 graden. Op 20 juni werd in Gilze Rijen zelfs 34,7 graden gemeten, een nieuw record voor dit weerstation en ook landelijk de hoogste temperatuur ooit tussen 11 en 20 juni gemeten. Ook 24 juni was bijzonder warm met in Gilze Rijen 34,3 graden. Van 18 tot en met 24 juni kon zelfs een hittegolf worden geboekt, wat sinds de zomer van 1976 in juni niet meer was gebeurd. Een landelijke hittegolf is een periode in De Bilt van minstens vijf zomerse dagen (25,0 graden of warmer) waarvan er minstens drie tropisch (30,0 graden of warmer) zijn. Meestal komt een hittegolf pas later, zoals vorig jaar zomer en in de zomer van 2003. Tijdens de hittegolf bleef het ook 's nachts bijzonder warm. In Beek (L) kwam de temperatuur op 24 juni niet lager dan 21,3 graden, wat zeker in juni uniek is. Verschillende zomers hebben meer hittegolven opgeleverd, 1947 zelfs vier.
 
Hittegolf in Zuid-Europa
In het zuiden van Europa is de zomer nog veel warmer en vooral droger dan in ons land. De afgelopen tijd was hier ook al zeer droog waardoor de landen rond de Middellandse Zee ernstige problemen hebben met de droogte. Het weinige vocht dat er nog over is verdampt snel door de extreem hoge temperaturen die hier zijn gemeten. In het zuiden van Spanje werd in juni al op enkele dagen meer dan 40 graden gemeten, wat uitzonderlijk is zo vroeg in de zomer. Bijzonder warm was het ook in Frankrijk en Italië. In die landen zijn ruim een week achtereen temperaturen gemeten van 35 tot 38 graden. Op de laatste dag van juni zijn in Italië de hoogste temperaturen gemeten: Bari noteerde 38,7 graden en Catania in het oosten van Sicilië 40,2 graden.

Ook juli is in Zuid-Europa zeer warm met herhaaldelijk temperaturen boven de 40 graden, vooral in Spanje. Het Spaanse Baza in Andalusië noteerde op 15 juli 43,8 graden en Saragossa in het noorden van Spanje meldde op 16 juli van 42,3 graden. Dat is slechts 0,3 graad lager dan het absolute record voor deze stad. Malaga meldde op 17 juli 40,4, Cordoba 19 juli (41,3), 20 juli (42,8) en 21 juli (41,7 graden), Sevilla 22 juli (42,8), Malaga 23 juli (40,0 graden).

Ook in Italië is het uitzonderlijk heet: op 17 juli werd in Alghero 38,7 graden gemeten, Catania op Sicilië noteerde op 18 juli 40,0, op 19 juli 41,2 en op 27 juli 40,4 graden. De laatste dagen van juli krijgen vooral het zuiden, midden en oosten van Europa te maken met aanvoer van zeer hete lucht, waardoor de temperaturen daar opnieuw lokaal boven de 40 graden komen te liggen en plaatselijke records in gevaar komen. We houden u op de hoogte.

Hoe wordt de rest van de zomer?
Na het soms al bijzonder warme weer al vroeg in het jaar zijn de verwachtingen voor de zomer hoog gespannen. Seizoensverwachtingen werken in grote delen van de wereld tegenwoordig al heel goed, maar voor Europa en dus ook voor het grillige weer in ons land zijn de technieken nog niet goed genoeg. Wel zijn er enkele statistische regels die houvast bieden: zo geeft een warme juli een bovengemiddelde kans op een warme augustus, vooral in de kustprovincies. De warme Noordzee speelt daar een belangrijke rol bij. Juli was echter nauwelijks warmer dan normaal dus die regel kunnen we dit jaar vergeten. De enige hoop de wie hebben is de 0,3 graad opwarming door het broeikaseffect waardoor we een wat grotere kans maken op een iets warmere augustus.

Over Zuid-Europa kunnen we meer zeggen. De droogte, die vooral Portugal, Spanje, Marokko en Algerije treft, maakt de kans op een warme zomer daar groter dan normaal. Na de droge winter in deze streken hadden we dat al begin dit voorjaar aangekondigd. Droogte kan een versterkend effect hebben op de warmte. Als de bodem vochtig is wordt de zonnewarmte deels gebruikt om water te verdampen, wat veel energie kost. Is er geen water, dan wordt alle warmte gebruikt om de aarde op te warmen, waardoor het veel warmer kan worden. Ook de extreem warme zomer van 2003 werd in de gebieden waar die het warmst was, Frankrijk en Zwitserland, voorafgegaan door droogte. De gemiddelde temperatuur in juli, augustus en september zien we dat met name Portugal, Spanje en ook het zuiden van Frankrijk een (nog) warmere zomer mogen verwachten dan normaal.

Bron: KNMI